Ένας Αμερικανός αποφάσισε να επιστρέψει ελληνικές, κυπριακές και άλλες αρχαιότητες στις χώρες προέλευσής τους, αφού διάβασε άρθρα της βρετανικής εφημερίδας Guardian σχετικά με τον επαναπατρισμό των γλυπτών του Παρθενώνα και άλλων αριστουργημάτων που στεγάζονται στο Βρετανικό Μουσείο.
Σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα, ο Τζον Γκόμπερτς, ο οποίος ζει στην Ουάσινγκτον, συνειδητοποίησε ότι οι 19 αρχαιότητες που κληρονόμησε από τη γιαγιά του – μεταξύ των οποίων κυπριακοί αμφορείς τους 7ου και του 8ου αιώνα – μπορεί να προέρχονταν από παράνομες ανασκαφές, αφού δεν είχαν ιστορικό σε συλλογές συλλεκτών.
Θέλοντας να κάνει το σωστό, τόσο ηθικά όσο και νομικά, έθεσε το θέμα στα αδέλφια του και αποφάσισαν από κοινού, μετά από συζήτηση, να επιστρέψουν τις αρχαιότητες στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Κύπρο και το Πακιστάν αντίστοιχα.
«Μου φάνηκε πως αυτό ήταν το σωστό. Είχα διαβάσει άρθρα για τον επαναπατρισμό και σκεφτόμουν ότι, μιας και είχαμε αυτά τα έργα ηλικίας έως και 2.000 ετών από άλλες χώρες, θα έπρεπε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να τα επιστρέψουμε», σημειώνει ο Ρόμπερτς.
Μην έχοντας ιδέα πώς γίνεται ο επαναπατρισμός των αρχαιοτήτων, ο Αμερικανός αισθανόταν αρχικά ανησυχία μήπως «έμπλεκε» παραδεχόμενος ότι είχε τα αντικείμενα στην κατοχή του. Έτσι επικοινώνησε με τον αρχαιολόγο και πρώην καθηγητή του Χρήστο Τσιρογιάννη, που ειδικεύεται στην έρευνα των κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας και αναφερόταν στα άρθρα της βρετανικής εφημερίδας.
«Μέσα σε διάστημα 15 ετών, έχει αναγνωρίσει περισσότερα από 1.600 κλεμμένες αρχαιότητες σε οίκους δημοπρασίας, γκαλερί, ιδιωτικές συλλογές και μουσεία, ειδοποιώντας τις αρμόδιες υπηρεσίες και κυβερνήσεις και παίζοντας σημαντικό ρόλο στον επαναπατρισμό αρχαίων αντικειμένων» γράφει η εφημερίδα για τον Έλληνα αρχαιολόγο-ερευνητή.
Με προσέγγισε και μου ζήτησε συμβουλές για να κάνει το σωστό. Είναι μια υπέροχη περίπτωση ανθρώπου που ενήργησε με αυτόν τον τρόπο επειδή διάβασε τα άρθρα του Guardian. Μου έστειλε φωτογραφίες από τις αρχαιότητες και τα έργα ήταν εμφανώς γνήσια», λέει στην εφημερίδα ο καθηγητής. Αναγνώρισε κάθε αντικείμενο, υποδεικνύοντας τη χώρα στην οποία πρέπει να επιστραφεί.
«Δώδεκα αντικείμενα άνηκαν στην Ελλάδα, τέσσερα στην Ιταλία, ένα στο Πακιστάν και δυο στην Κύπρο… του είπα ότι αν ακολουθούσε τις συμβουλές μου δεν θα είχε κανένα πρόσβλημα και θα έδινε και το καλό παράδειγμα για άλλους ανθρώπους» συμπληρώνει ο καθηγητής, προτρέποντας τον Γκόμπερτς να χρησιμοποιήσει το δικό του όνομα όταν θα προσέγγιζε τις πρεσβείες για την επιστροφή των αρχαιοτήτων».
Στα αντικείμενα που επεστράφησαν περιλαμβάνεται ένας αρχαιοελληνικός λέβης γαμικός του 4ου αιώνα, δύο ιταλικά πιάτα του 4ου αιώνα που απεικονίζουν ακροβάτες και ένα θραύσμα από ανάγλυφη παράσταση που απεικονίζει τους ακόλουθους του Βούδα και χρονολογείται στον 2ο ή 3ο αιώνα μετά Χριστόν.
