Η θητεία του Γενς Στόλτενμπεργκ στον θώκο του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ μπορεί να παρατάθηκε μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2023, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συζητήσεις γύρω από το ποιος ή ποια θα μπορούσε να τον διαδεχθεί στο τιμόνι της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Όπως τονίζει σε σημερινό του δημοσίευμα το Politico η συζήτηση γύρω από την διαδοχή Στόλτενμπεργκ περιπλέκεται από τη στιγμή που βρίσκεται σε εξέλιξη η πολεμική σύρραξη ανάμεσα σε Ουκρανία και Ρωσία. Παράλληλα για να υπάρχει η εκλογή νέου γραμματέα χρειάζεται να υπάρξει συναίνεση ανάμεσα στους 30 ηγέτες των κρατών – μελών της Συμμαχίας.

Ένας ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος μίλησε για τρία σενάρια με το επικρατέστερο να είναι η παράταση της θητείας του κ. Στόλτενμπεργκ. Ωστόσο εάν δεν παραταθεί η θητεία του τότε τα ονόματα που ακούγονται πιο έντονα είναι αυτά του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, του Βρετανού υπουργού Άμυνας Μπεν Γουάλας και της πρωθυπουργού της Εσθονίας Κάγια Κάλλας. Άλλα ονόματα που έχουν ακουστεί είναι η Λιθουανή πρωθυπουργό Ινγκρίντα Σιμονίτε, η πρόεδρος της Σλοβακίας Ζουζάνα Τσαπούτοβα αλλά και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.

Την ίδια ώρα μπορεί μέχρι τώρα όλοι οι Γενικοί Γραμματείς του ΝΑΤΟ να είναι άνδρες ωστόσο υπάρχουν εσωτερικές πιέσεις που λένε ότι ήρθε η ώρα να τοποθετηθεί γυναίκα στον θώκο της Συμμαχίας. Ανώτερος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ δήλωσε πως είναι «ώρα για μια γυναίκα στρατηγό», είπε ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. «Αν οι άνδρες προσπαθούν να κρατήσουν τις θέσεις τους για πάντα, η δίκαιη εκπροσώπηση των γυναικών δεν θα γίνει ποτέ πραγματικότητα», πρόσθεσε.

Βέβαια υπάρχουν και εκείνοι που αναφέρονται στο ότι θα πρέπει να υπάρχει περιφερειακή ποικιλομορφία. Για παράδειγμα ο Στόλτενμπεργκ που βρίσκεται στη θέση του από το 2014 είναι πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας, ενώ οι πιο πρόσφατοι προκάτοχοί του είχαν καταγωγή από τη Δανία, την Ολλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία. 

Εντωμεταξύ ορισμένα κράτη – μέλη λένε ότι ήρθε η ώρα για αλλαγή σκυτάλης, ωστόσο ο Γενς Στόλτενμπεργκ καταγράφεται ως ένας αξιωματούχος που μποροεί να διατηρήσει την ψυχραιμία του εν μέσω σοβαρών κρίσεων.  «Ο Στόλτενμπεργκ θέλει να μείνει», είπε ο ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. Όμως εάν υπάρξει μία σύντομη παράταση στη θητεία του τότε δεν αποκλείεται να υπάρξει μελλοντική σύγκρουση όσον αφορά στον ανταγωνισμό που θα υπάρξει για κορφυφαίες θέσεις της Ε.Ε. (ευρωεκλογές 2024 και αμερικανικές εκλογές).

Πάντως ένας εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ δεν θέλησε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για το εάν έχει ο Στόλτενμπεργκ έχει μελλοντικές φιλοδοξίες. «Δεν κάνω εικασίες για το τι θα συμβεί μετά τη θητεία μου», είχε δηλώσει ο Γ.Γ του ΝΑΤΟ στο BBC τον Δεκέμβριο του 2022.

Άλλες πιθανές υποψηφιότητες από Ανατολή και Δύση

Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο 2022 υπήρξαν και αυτοί που είδαν με καλό μάτι ότι η επόμενη επιλογή θα έπρεπε να γίνει από τα ανατολικά.  «Επί χρόνια, οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας προειδοποιούσαν για την απειλή της Ρωσίας», ανέφερε σε δηλώσεις του αξιωματούχος από χώρα της Βαλτικής.

Οι χώρες της περιοχής ήταν πρωτοπόροι στην ενίσχυση των στρατιωτικών δαπανών και στην ώθηση της συμμαχίας να βελτιώσει την άμυνά της. «Θα ήταν πολύ λογικό και ενθαρρυντικό», συνέχισε ο αξιωματούχος, «να ηγηθεί της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας κάποιος που έχει εμπειρία στην αντιμετώπιση της Ρωσίας και που κατανοεί τη λογική και τη νοοτροπία της Ρωσίας».

Η Τσαπούτοβα της Σλοβακίας κατέχει και τις δύο προϋποθέσεις ως γυναίκα υποψήφια εξ Ανατολής, αν και το όνομά της αναφέρεται λιγότερο συχνά στους κύκλους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Μάλιστα εκπρόσωπός της ανέφερε πως η κυρία Τσαπούτοβα έχει επικεντρωθεί στα τρέχοντα καθήκοντά της ενώ αναφερόμενος στο ενδεχόμενο να εκλεγεί ένας Σλοβάκος στην γενική γραμματεία του ΝΑΤΟ επεσήμανε ότι  θα ήταν «μια ισχυρή αντανάκλαση των εξωτερικών αποφάσεών μας και των αποφάσεών μας για την ασφάλεια».

Άλλος πιθανός υποψήφιος είναι ο Κλάους Γιοχάνις, πρόεδρος της Ρουμανίας. Ωστόσο η υποψηφιότητά του θα μπορούσε να απορριφθεί τόσο από την γειτονική Ουγγαρία όσο και από τα κράτη – μέλη που θα επιθυμούσαν μία γυναίκα υποψήφια.  Βέβαια υπάρχουν και πρωτεύουσες της Δύσης που δεν θα υποστήριζαν τέτοιους υποψήφιους από τη στιγμή που βλέπουν τα κράτη της Βαλτικής ως πολύ επιθετικά εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. 

Από την άλλη πλευρά οι δυτικές χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ  θεωρούνται από αρκετούς συμμάχους ως μία αξιόπιστη εναλλακτική. Για παράδειγμα ο υπουργός Άμυνας της Μεγάλης Βρετανίας Μπεν Γουάλας, έχει τον σεβασμό των χωρών – μελών και σε παλαιότερες δηλώσεις του είχε πει ότι θα ήταν «καλή δουλειά» η θέση του Γενικού Γραμματέα. Ωστόσο ευρωπαϊκές χώρες με πρώτη και καλύτερη τη Γαλλία πρόκειται να ασκήσουν βέτο στην περίπτωσή του και θα επιμείνουν σε πρόσωπο που θα προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συμβιβαστική λύση

Σε περίπτωση συμβιβασμού υπάρχει η πιθανότητα ο διάδοχος του Στόλτενμπεργκ να είναι Ολλανδός. Μάλιστα κατά το παρελθόν Ολλανδοί αξιωματούχοι κατείχαν την συγκεκριμένη θέση για τρεις θητείες. Άλλες πιθανές υποψηφιότητες και δυ γυναικών είναι αυτή της Κρίστια Φριλαντ, αντιπροέδρου της κυβέρνησης του Καναδά καθώς και της Καναδής υπουργού Εξωτερικών Μέλανι Ζολί. Ωστόσο μία επιλογή από τον Καναδά θεωρείται απίθανη καθώς οι αμυντικές δαπάνες του Καναδά είναι χαμηλές, ενώ ρόλο παίζει και το γεγονός ότι ο Καναδάς δεν ανήκει στην Ευρώπη.