Εκατοντάδες χιλιάδες επίστρατοι, άρματα μάχης, τεθωρακισμένα, αντιαρματικά, ρομποτικά συστήματα και στο βάθος τακτικά πυρηνικά νέας γενιάς κινητοποιεί σωρηδόν η Μόσχα, στην επέτειο του ενός χρόνου από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ετοιμάζοντας αντεπίθεση ακόμη και ανήμερα της 24ης Φεβρουαρίου.
Ανοιξιάτικη αντεπίθεση απ’ όλες τις κατευθύνσεις προετοιμάζει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την εισβολή των στρατιωτικών δυνάμεών του στην Ουκρανία. Περισσότεροι από 300.000 επίστρατοι, 3.000 και πλέον άρματα μάχης και κοντά στα 10.000 τεθωρακισμένα οχήματα διαφόρων τύπων (πολλά από τα οποία βρίσκονταν σε μακρά αποθήκευση), αντιαρματικά συστήματα νέας γενιάς και ρομποτικά όπλα έχουν τεθεί σε τροχιά μάχης, με στόχο την επανάληψη της περυσινής επίθεσης, χωρίς, ωστόσο, τα τραγικά λάθη που τη συνόδεψαν. Με ορόσημο τον Μάρτιο, το Κρεμλίνο επιθυμεί να πετύχει ένα συντριπτικό αποτέλεσμα έναντι των Ουκρανών, γράφοντας το φινάλε της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» που κόστισε στην ισχύ και το γόητρό του σε όλα τα επίπεδα, προλαβαίνοντας -στην πραγματικότητα- την έλευση στο Κίεβο των Δυτικών αρμάτων μάχης και των όπλων μεγάλου βεληνεκούς, η εμβέλεια των οποίων πλήττει με άνεση στόχους εντός της ρωσικής επικράτειας.
Η ενίσχυση, άλλωστε, των ουκρανικών δυνάμεων με άρματα μάχης Challenger 2, Leopard και Μ1 Abrams, παρότι υπήρξε αποτέλεσμα χρονοβόρων και οριακών διαβουλεύσεων μεταξύ των Συμμάχων, προκαλεί αμηχανία στους επιτελείς της Μόσχας, που έσπευσαν, ως πρώτη αντίδραση, να σχολιάσουν πως τα Δυτικά άρματα μάχης δεν συνιστούν παράγοντες ανατροπής του υπάρχοντος σκηνικού. Στο παρασκήνιο, ωστόσο, ο Πούτιν επέδωσε τελεσίγραφο στη στρατιωτική ηγεσία της χώρας του, ώστε ο ρωσικός στρατός να έχει καταλάβει τις περιφέρειες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ μέχρι τον Μάρτιο, καθώς τα πρώτα Δυτικά άρματα, κυρίως τα Leopard, αναμένονται στην Ουκρανία στα τέλη Μαρτίου. Η ρωσική σπουδή για αντεπίθεση εδράζεται, κατά την εφημερίδα «Washington Post» στο γεγονός ότι αυτά «ανοίγουν τον δρόμο για μια σημαντική αλλαγή στην ισορροπία δυνάμεων στο ουκρανικό πεδίο μάχης». Το σχέδιο, κατά την ίδια εφημερίδα, «είναι να μεταφερθούν τα Leopards, που είναι εξαπλωμένα σε πολλές χώρες της Ευρώπης εγκαίρως, ώστε η Ουκρανία να αμυνθεί ενάντια σε μια αναμενόμενη ρωσική επίθεση και να ξεκινήσει τη δική της αντεπίθεση σε ρωσικά κατεχόμενα εδάφη την άνοιξη», διαθέτοντας μέχρι τότε στο ενεργητικό της τουλάχιστον 70 άρματα μάχης.
Σημάδια προετοιμασίας
Με ορατό, παρ’ όλα αυτά, τον κίνδυνο η εαρινή αντεπίθεση να βουλιάξει στη λάσπη των έντονων βροχοπτώσεων του Απριλίου, το Κρεμλίνο φέρεται αποφασισμένο να μην εκχωρήσει πεδίο δράσης στο νέο κύμα οπλισμού προς τους Ουκρανούς, δρομολογώντας μέχρι τότε την αναδιάταξη όλων των στρατιωτικών μονάδων, των βαρέων όπλων και του υπόλοιπου στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ανατολική Ουκρανία, σύμφωνα με τον Αντρέι Τσερνιάκ, αξιωματούχο της Κεντρικής Διεύθυνσης Στρατιωτικών Πληροφοριών της Ουκρανίας. Μιλώντας στο Politico, ο ίδιος είχε προειδοποιήσει προ μηνός τη Δύση, επικαλούμενος στοιχεία που οδηγούν σε μια νέα, μυστική ρωσική επιστράτευση, σημαντικά μεγαλύτερη αυτής του περασμένου Σεπτεμβρίου, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για περίπου 500.000 επίστρατους, προερχόμενους κατά βάση από τα μεγάλα αστικά βιομηχανικά κέντρα της Ρωσίας. Την ίδια εκτίμηση συμμερίζεται και ο «Guardian», παρατηρώντας πως το Κρεμλίνο σχεδιάζει να κινητοποιήσει τους 500.000 επίστρατους σε μια νέα, μαζική επίθεση κατά της Ουκρανίας, επικαλούμενη κι αυτή πληροφορίες στελεχών της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών. Σε κάθε περίπτωση, «η Μόσχα θα χρειαστεί πολύ περισσότερους μάχιμους στρατιώτες για να επιτύχει την αναλογία 3:1 που απαιτείται για μια επιθετική δύναμη», εξηγεί το Politico, υποστηρίζοντας πως «το ανθρώπινο δυναμικό θα είναι ζωτικής σημασίας για τη Ρωσία» ως προς την έκβαση της επικείμενης αντεπίθεσης.
Πέρα από τον αριθμό, προτεραιότητα συνιστά για τους επιτελείς του ρωσικού στρατού και η κατάλληλη εκπαίδευση των επίστρατων, καθώς η εικόνα χάους από τα πεδία της μάχης, ελλείψει κατάλληλης προετοιμασίας κατά το προηγούμενο διάστημα, έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη, αν και για μεγάλη μερίδα αναλυτών η εαρινή αντεπίθεση της Μόσχας δεν εγγυάται επιχειρησιακά την εξάλειψη του συνόλου αδυναμιών που εμφάνισαν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, αποκαθηλώνοντας την εικόνα του «άτρωτου στρατού».
Βήματα στις τηλεπικοινωνίες
Σε κάθε περίπτωση, η Μόσχα λαμβάνει ήδη προληπτικά μέτρα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και των πληροφοριών, καθώς αυτός αποτέλεσε την κατεξοχήν «αχίλλειο πτέρνα» της στον έναν χρόνο της εισβολής στην Ουκρανία. Απέχοντας δεκαετίες τεχνολογικά από το επίπεδο των Δυτικών ψηφιακών συστημάτων και δη των αμερικανικών, οι ρωσικές αρχές αποκλείουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες Διαδικτύου στο δίκτυο της κινητής τηλεφωνίας από τις 11 Φεβρουαρίου και εξής στο Λουχάνσκ, κατόπιν εντολής του ρωσικού υπουργείου Ψηφιακής Ανάπτυξης, Επικοινωνιών και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Οντας σε μεγάλο βαθμό διάτρητες, «οι ρωσικές δυνάμεις μπορεί να μαθαίνουν από τις προηγούμενες επιχειρησιακές αποτυχίες τους στην ασφάλεια και να προσαρμόζονται για να προστατεύσουν τις συγκεντρώσεις ρωσικών δυνάμεων στην Περιφέρεια του Λουχάνσκ εν όψει της μεγάλης επίθεσης για την οποία προειδοποιούν όλο και περισσότερο οι Ουκρανοί αξιωματούχοι», επισημαίνει το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου, μολονότι δεν έχει παρατηρήσει «κανένα στοιχείο ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αποκαταστήσει επαρκή μαχητική ισχύ για να νικήσουν τις δυνάμεις της Ουκρανίας στην ανατολική Ουκρανία», παρά τη φημολογία ότι ο Ρώσος πρόεδρος έχει κατανοήσει σε βάθος τις αδυναμίες και τις παραλείψεις του προηγούμενου έτους. Στον αντίποδα, εκτιμά ότι «ο Πούτιν μπορεί να υπερεκτίμησε ξανά τις δυνατότητες του ρωσικού στρατού», προβλέποντας πως μια μεγάλη ρωσική αντεπίθεση πριν από τον Απρίλιο του 2023 «πιθανότατα θα κορυφωθεί πρόωρα κατά τη διάρκεια της ανοιξιάτικης βροχόπτωσης του Απριλίου (αν όχι) προτού επιτύχει σημαντικά επιχειρησιακά αποτελέσματα».
Για αρκετούς αναλυτές, μάλιστα, η επικείμενη ρωσική επίθεση θα μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο για μια δυναμική ουκρανική αντεπίθεση στα τέλη της άνοιξης ή εντός του καλοκαιριού και αφού το Κίεβο θα έχει ενσωματώσει τα Δυτικά άρματα μάχης στο δυναμικό του, μετατρέποντας την επικείμενη ρωσική στρατιωτική επιχείρηση σε μπούμερανγκ, αφού αυτή θα είχε καταπονήσει έως τότε σημαντικά τις Ενοπλες Δυνάμεις της Μόσχας. Στο πλαίσιο αυτό, οι ουκρανικές δυνάμεις προετοιμάζονται για μια καίρια αντεπίθεση με στόχο την ανακατάληψη της Κριμαίας, η οποία τελεί υπό ρωσική κατάληψη από το 2014, καθώς συνιστά το κατεξοχήν «αντικείμενο του πόθου» του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Υπαρξιακή… προπαγάνδα
Η έλλειψη εμπιστοσύνης στις πραγματικές δυνατότητες του ρωσικού στρατού είναι και αυτή που ωθεί τον Ρώσο πρόεδρο στην επιστράτευση όπλων νέας γενιάς και σε πολύ μεγάλους αριθμούς, σε μια προσπάθεια να επιτύχει ένα στρατηγικό χτύπημα έναντι του Κιέβου, καθησυχάζοντας κατά βάση την εσωτερική κοινή γνώμη. Στην κατεύθυνση αυτή, ο «χρησμός» του στα τέλη της εβδομάδας πως «έχουμε πολύ περισσότερα από τεθωρακισμένα» επανάφερε τους φόβους τυχόν χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων ως κίνηση απελπισίας απέναντι στις φωνές αμφισβήτησης της πολεμικής τακτικής της Ρωσίας, οι οποίοι πλέον εκπορεύονται και από ένθερμους υποστηρικτές του καθεστώτος, όπως οι τηλεσχολιαστές και οι στρατιωτικοί μπλόγκερ. Υπό αυτό το πρίσμα, πληροφορίες θέλουν την εαρινή αντεπίθεση Πούτιν να εξελίσσεται εντυπωσιακά, δηλαδή πλήττοντας ταυτόχρονα την Ουκρανία από τρεις κατευθύνσεις, Βορρά, Ανατολή και Νότο, ενώ κορυφαίοι Ρώσοι αξιωματούχοι, με προεξάρχοντα τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, οικοδομούν με διαδοχικές δηλώσεις τους τη νομιμοποιητική βάση για μια νέα επιχείρηση απέναντι στον ρωσικό λαό, περιγράφοντας τα Δυτικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς ως απειλητικά χερσαίων επιθέσεων σε αμιγώς ρωσικό έδαφος, τη στιγμή που κατά 40% έχει αυξηθεί το 2022 ο αριθμός των νέων διαβατηρίων στη Ρωσία, αποτυπώνοντας το μαζικό κύμα φυγής, υπό το ενδεχόμενο νέας επιστράτευσης.
Επιχειρησιακοί στόχοι
Στο τακτικό επίπεδο, η κύρια ρωσική αντεπίθεση εικάζεται ότι θα εξελιχθεί με επίκεντρο την Ανατολική Ουκρανία προκειμένου να τεθεί υπό πλήρη ρωσικό έλεγχο ολόκληρη η περιφέρεια του Ντονέτσκ, ενώ έχουν ενταθεί τις τελευταίες ημέρες οι βομβαρδιστικές επιθέσεις στις περιοχές Σβάτοβο και Κρεμίνα, στο Λουχάνσκ. Σύμφωνα με το ουκρανικό Γενικό Επιτελείο, ρωσικές δυνάμεις επιχειρούν να καταστρέψουν το οδικό δίκτυο, ναρκοθετώντας διαβάσεις και γέφυρες 50 χιλιόμετρα βόρεια του Σβάτοβο, πλήττοντας δηλαδή τις γραμμές επιμελητείας των ουκρανικών δυνάμεων. Με δεδομένο ότι η πόλη Κρεμίνα, αν και μικρή σε πληθυσμό, συνιστά πύλη προς τα βιομηχανικά κέντρα του Ντονμπάς, Σεβεροντονιέτσκ και Λισιτσάνσκ αντίστοιχα, αναλυτές εκτιμούν ότι η κύρια ρωσική αντεπίθεση θα εξελιχθεί στη γραμμή Σβάτοβο – Κρεμίνα, με απώτερο στόχο την κατάληψη ολόκληρης της περιφέρειας του Ντονέτσκ, με έμφαση στις κατεχόμενες περιοχές στο Ντονμπάς. Στο ίδιο μέτωπο, οι Ρώσοι επιχειρούν συστηματικά τους τελευταίους μήνες, με ζητούμενο την περικύκλωση του Μπάχμουτ, όπου οι σημειώθηκαν οι σφοδρότερες μάχες στα τέλη του προηγούμενου έτους, ενώ ρωσικά στρατεύματα επιχείρησαν το τελευταίο διάστημα να καταλάβουν εκ νέου το Λιμάν, κρίσιμο κόμβο στην εφοδιαστική αλυσίδα της Μόσχας, το οποίο είχε περάσει εκ νέου στα χέρια των Ουκρανών τον περασμένο Οκτώβριο.
Στο νότιο μέτωπο, ρόλο-κλειδί εξακολουθεί να διαδραματίζει η περιφέρεια της Χερσώνας, την οποία ανακατέλαβαν οι Ουκρανοί, ενώ αναβαθμισμένο ρόλο στην επίθεση από Βορρά φαίνεται πως θα διαδραματίσει η Λευκορωσία, καθώς τις τελευταίες ημέρες πραγματοποίησε κοινές αεροπορικές ασκήσεις με τη Ρωσία, εντείνοντας τις φήμες για παροχή κρίσιμης υποστήριξης σε μια νέα ρωσική επιθετική απόπειρα. Διευρύνοντας το θέατρο των επιχειρήσεων, οι Ρώσοι προετοιμάζονται για επιθέσεις «όχι μόνο στη στεριά, αλλά και στη θάλασσα και στον αέρα», υποστήριξε η Ναταλία Χουμενιούκ, επικεφαλής Τύπου των Δυνάμεων Ασφάλειας και Αμυνας της νότιας Ουκρανίας, καθώς η υπηρεσία πληροφοριών της χώρας κατέγραψε αξιοσημείωτη δραστηριότητα των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτή «αυξάνεται και μειώνεται γρήγορα και τα σκάφη της επιμελητείας κινούνται μπρος-πίσω», κατά τη Χουμενιούκ, πιθανά με στόχο τον ταχύ ανεφοδιασμό των ρωσικών δυνάμεων.
Για το Bloomberg, «το Κρεμλίνο στοχεύει να αποδείξει ότι οι δυνάμεις του μπορούν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία μετά από μήνες απώλειας εδάφους, ασκώντας πίεση στο Κίεβο και τους υποστηρικτές του να συμφωνήσουν σε κάποιο είδος εκεχειρίας που αφήνει τη Ρωσία να έχει τον έλεγχο του εδάφους που τώρα κατέχει». Κατά το ίδιο ειδησεογραφικό δίκτυο, «οι επίμονες αποτυχίες έχουν οδηγήσει πολλούς στο Κρεμλίνο να είναι πιο ρεαλιστές σχετικά με τις άμεσες φιλοδοξίες τους, αναγνωρίζοντας ότι ακόμη και η διατήρηση της τρέχουσας γραμμής αντιπαράθεσης θα ήταν επίτευγμα», χωρίς ωστόσο ανάμεσα σε αυτούς να συγκαταλέγεται ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος, ο οποίος εμφανίζεται έτοιμος για μια νέα κλιμάκωση, «μεγαλύτερη, πιο αιματηρή και χειρότερη για όλους», όπως υποστηρίζει η Τατιάνα Στανοβάγια, ιδρύτρια της εταιρείας συμβούλων Real Politik.
Παρά τα μεγαλεπίβολα ρωσικά σχέδια για αποφασιστική νίκη επί της Ουκρανίας, τόσο οι ΗΠΑ όσο και πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αμφισβητούν ευθέως την ικανότητα του Κρεμλίνου να υποστηρίξει οικονομικά μια νέα μεγάλη επιστράτευση, γεγονός που ίσως αναγκάσει τον Ρώσο πρόεδρο στη χρήση νέων ρομποτικών αρμάτων μάχης, αλλά και υπερόπλων που διαθέτει στα υπόστεγά του, φτάνοντας -σε περίπτωση ακραίας κλιμάκωσης- στη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Daily Mail», η Μόσχα επενδύει στα μη επανδρωμένα ρομποτικά συστήματα μάχης Marker για την αναχαίτιση των Δυτικών αρμάτων μάχης, τα οποία είναι οπλισμένα με πολυβόλα 7,62 χιλιοστών και με ένα ζεύγος από αντιαρματικούς πυραύλους. Σύμφωνα με το «Forbes», το ρομποτικό σύστημα Marker περιπολεί χωρίς ανθρώπινη βοήθεια, διασχίζει άνετα μια διαδρομή 100 χιλιομέτρων και εκτοξεύει ένα σμήνος drones, ενώ ο χειριστής του επιλέγει μόνο τα σημεία αρχής και τέλους, καθώς το ρομπότ χαράσσει μόνο του τη διαδρομή που θα ακολουθηθεί.
Πλάι στα Marker, η Μόσχα δύναται να αντιπαρατάξει και τα 342 ρομπότ αναγνώρισης και υποστήριξης πυρός Uran-9 που διαθέτει, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην εκτεταμένη άσκηση Zapad το 2021, πριν δηλαδή οι ρωσικές δυνάμεις εισέλθουν στην Ουκρανία, εξαλείφοντας τα στρατεύματα και τα οχήματα του εχθρού σε απόσταση 3.000 έως 5.000 μέτρων. Στο κρυφό, προσώρας, οπλοστάσιο του Βλαντιμίρ Πούτιν, ως κατεξοχήν απάντηση στα δυτικά άρματα μάχης φαντάζει το υπερηχητικό αντιαρματικό σύστημα πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς Khrizantema, το οποίο φέρεται να έχει ενσωματωθεί στο ρωσικό στρατό το 2004, αλλά άγνωστα παραμένουν μέχρι σήμερα τα ακριβή σημεία εγκατάστασής του. Η ενεργοποίησή του θα μπορούσε να ανατρέψει τη μέχρι τώρα γνωστή τακτική του πολέμου με άρματα μάχης, δεδομένου ότι το Khrizantema εκτοξεύει υπερηχητικούς πυραύλους με βεληνεκές 400-6.000 μέτρα, ενώ λειτουργεί μέρα και νύχτα, σε όλες τις κλιματολογικές συνθήκες και με δυνατότητα να εκτοξεύει δύο πυραύλους σε δύο διαφορετικούς στόχους ταυτόχρονα.
