Κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 1950 επιστήμονες ολοκλήρωσαν μια σειρά από έρευνες και μελέτες, χάρη στις οποίες διατύπωσαν την υπόθεση πως ο εγκέφαλός μας παραμένει ενεργός κατά τη διάρκεια του ύπνου μας, ενώ το σώμα μας αντίθετα είναι απενεργοποιημένο. Αυτή ήταν η αρχή μιας σπουδαίας ανακάλυψης.
Τι σημαίνει REM;
Το συγκεκριμένο ακρωνύμιο προκύπτει από το Rapid Eye Movement, το οποίο περιγράφει τις εξαιρετικά ταχείς κινήσεις που εκτελούν τα μάτια μας κατά το συγκεκριμένο στάδιο του ύπνου. Γι’ αυτόν τον λόγο επιστημονικά το REM καλείται κι ως ύπνος σακκαδικών ή ταχύτατων διόφθαλμων κινήσεων των ματιών προς την ίδια κατεύθυνση. Ο όρος αναφέρεται σε μια πάρα πολύ σημαντική περίοδο της νύχτας, κατά την οποία η καρδιά μας επιταχύνει, συγχρόνως παρατηρείται αύξηση του ρυθμού της αναπνοής και τα μάτια μας τρεμοπαίζουν πολύ γρήγορα. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι σε αυτό το στάδιο ύπνου το σώμα μας μοιάζει πλήρως ακινητοποιημένο κι οι μόνες κινήσεις που εκτελούνται είναι αυτές των ματιών.
Πόσα στάδια ύπνου υπάρχουν;
Υπάρχουν συνολικά 4 στάδια τα οποία και συναποτελούν έναν πλήρη κύκλο του ύπνου μας, σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς. Σε μια τυπική νύχτα που ακολουθεί τον κανονικό μέσο όρο, θα περάσουμε από 4 έως και 6 πλήρεις κύκλους ύπνου. Ο πρώτος κύκλος έχει τη μικρότερη διάρκεια που υπολογίζεται σε 70-100 λεπτά, ενώ οι υπόλοιποι διαρκούν περισσότερο αγγίζοντας τα 90-120 λεπτά.
Non REM Στάδιο N1: Το πρώτο στάδιο του ύπνου μας είναι εκείνο κατά το οποίο το σώμα μας σταματά να βρίσκεται πλέον σε εγρήγορση και μεταβαίνει στη διαδικασία του ύπνου. Αυτό το στάδιο διαρκεί συνήθως λίγα λεπτά, τα οποία κυμαίνονται από 1 έως και 5 κατά προσέγγιση. Σε αυτό το στάδιο το σώμα μας δεν έχει χαλαρώσει, παρά το γεγονός ότι τόσο οι δραστηριότητες του σώματος αλλά και οι εγκεφαλικές δραστηριότητες ρίχνουν κατά πολύ τους ρυθμούς τους. Σε αυτό το στάδιο μπορούμε να ξυπνήσουμε ανά πάσα στιγμή, ειδικά αν γύρω μας υπάρχει θόρυβος ή εκτελούνται άλλες δραστηριότητες.
Non REM Στάδιο N2: Εδώ το σώμα μας εισέρχεται σε ένα στάδιο μεγαλύτερης χαλάρωσης, καθώς μειώνεται η θερμοκρασία του, ενώ συνάμα επιβραδύνεται η αναπνοή κι ο καρδιακός μας ρυθμός. Οι μύες έχουν χαλαρώσει πολύ την ώρα που ο εγκέφαλός μας στέλνει αργά κύματα. Σύμφωνα με ερευνητές αυτό το στάδιο καταλαμβάνει ένα ποσοστό που αγγίζει το 50% της συνολικής διάρκειας του ύπνου μας τη νύχτα.
Non REM Στάδιο N3: Περνάμε τώρα στο στάδιο του «βαθύ ύπνου», το οποίο κακώς συγχέεται με εκείνο του REM. Το σώμα μας βιώνει περισσότερη χαλάρωση, ενώ τόσο οι σφυγμοί όσο κι ο ρυθμός της αναπνοής μας μειώνεται περαιτέρω. Οι οφθαλμικές κινήσεις είναι απούσες, την ώρα ωστόσο που παρατηρείται αύξηση των εγκεφαλικών δραστηριοτήτων. Είναι πολύ πιο δύσκολο να αφυπνιστείς σε αυτό το στάδιο, το οποίο στους ενήλικες καταλαμβάνει περίπου το 20% του συνολικού τους ύπνου. Θεωρείται πολύ σημαντικό στάδιο για να επιτευχθεί ένας ξεκούραστος ύπνος. Σε αυτό το στάδιο άλλωστε εκκρίνονται από τον οργανισμό ορμόνες που σχετίζονται με την ανάπτυξη του ανθρώπου.
Υπνος REM: Εδώ οι μύες του σώματός μας ακινητοποιούνται και σχεδόν παραλύουν. Πλέον η αναπνοή μας έχει έναν κάπως ακανόνιστο ρυθμό, ενώ εκκινεί η διαδικασία των ευφάνταστων ονείρων, πολλά από τα οποία θυμάσαι και μετά την αφύπνιση. Θεωρείται ίσως το πιο σημαντικό στάδιο του ύπνου, καθώς στη συγκεκριμένη φάση ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται αλλά και αποθηκεύει βραχυπρόθεσμες αναμνήσεις της ημέρας που μόλις πέρασε στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Ο ύπνος REM ξεκινά περίπου 90 λεπτά αφότου κοιμηθούμε, καταλαμβάνοντας το 20-25% της συνολικής διάρκειας του ύπνου μας.
Η σημασία του REM ύπνου
Οπως προαναφέρθηκε πρόκειται για το πλέον σημαντικό στάδιο του ύπνου, καθώς σε αυτή τη φάση σημειώνεται αξιοσημείωτη εγκεφαλική δραστηριότητα η οποία με αυτή που έχουμε κάποιες φορές όταν είμαστε ξύπνιοι. Ολα τα στάδια ύπνου είναι σημαντικά, αφού δίνουν τη δυνατότητα στον εγκέφαλο και το σώμα να αναρρώσουν και να αναπτυχθούν. Αντίστοιχα ο ύπνος REM παίζει άκρως σημαντικό ρόλο σε ότι αφορά τη διαδικασία μνήμης, καθώς πολλές επιστημονικές μελέτες συγκλίνουν στο ότι έχει άμεση σχέση με την ικανότητα αποθήκευσης νέων πληροφοριών στη μακροπρόθεσμη μνήμη, όπως και στη διατήρηση της καλής λειτουργίας των νευρωνικών καναλιών του εγκεφάλου. Πέραν αυτών πολλοί ερευνητές υπογραμμίζουν τη σημασία του ύπνου REM, ως προς την πνευματική διαύγεια, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται το ερέθισμα, όπως και την αντίληψη του πόνου. Τα υψηλά επίπεδα δραστηριότητας που συντελούνται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου ύπνου παράλληλα διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση των νευρικών συνδέσεων.
Πόσες ώρες πρέπει να κοιμόμαστε για να έχουμε καλό κι ωφέλιμο REM ύπνο;
Oι ειδικοί τονίζουν ότι οι ενήλικες καλό θα ήταν να περνούν το 20% της συνολικής διάρκειας του ύπνου τους στο στάδιο REM, σημειώνοντας ότι τόσο τα βρέφη όσο και τα μικρά παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο στο συγκεκριμένο στάδιο ύπνου. Αντίστοιχα αρκετοί επιστήμονες συμπληρώνουν ότι αν επιτευχθεί ο στόχος των 90 λεπτών ύπνου REM τότε ο οργανισμός θα δει σημαντικά οφέλη στην καθημερινότητά του. Συνενώνοντας τις δύο θεωρίες καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αν κοιμόμαστε συνολικά 7-9 ώρες καθημερινά θα μπορέσουμε να πετύχουμε αμφότερους τους παραπάνω στόχους.
Πώς θα πετύχουμε έναν ποιοτικό ύπνο REM αυξάνοντας παράλληλα τη διάρκειά του;
Ο ποιοτικός ύπνος μειώνει κατά πολύ τα επίπεδα στρες στον οργανισμό μας, βελτιώνει την καθημερινότητά μας, ενισχύει τη μνήμη, ενώ τονώνει και το ανοσοποιητικό μας μεταξύ άλλων. Πρόκειται λοιπόν για έναν πιστό σύμμαχο στην καλοζωία και στην ευεξία μας, γι΄ αυτό και πρέπει να ακολουθήσουμε όλες τις χρήσιμες συμβουλές των ειδικών για να τον πετύχουμε. Ο περιορισμός του αλκοόλ και των μη συνταγογραφημένων φαρμάκων πριν τον ύπνο θα μας ωφελήσουν άμεσα, όπως αντίστοιχα και η τήρηση ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος σχετικά με την κατάκλιση αλλά και την αφύπνισή μας. Παράλληλα η σωστή διατροφή κι η αποσύνδεσή μας από κάθε (φορητή ή μη) τεχνολογική συσκευή θα αυξήσει την ποιότητα, αλλά και τη συνολική διάρκεια του ύπνου μας και κατ’ επέκταση του REM σταδίου του.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image
Πηγή: newmoney.gr
