Όπως κάθε χρόνο, στη χώρα τηρήθηκε σιγή ενός λεπτού στις 14:46 τοπική ώρα (07:46 ώρα Ελλάδος). Εκείνη την ώρα πριν από 12 χρόνια σεισμός 9,0 βαθμών συγκλόνισε όλο το αρχιπέλαγος και έγινε αισθητός ως την Κίνα.
Ο ισχυρός σεισμός στα ανοιχτά των βορειοανατολικών ακτών της Ιαπωνίας προκάλεσε τσουνάμι, τα κύματα του οποίου είχαν ορισμένες φορές το ύψος κτιρίων, σάρωσε την περιοχή.
Στο τσουνάμι αποδίδεται κυρίως ο βαρύς απολογισμός των σχεδόν 18.500 νεκρών ή αγνοουμένων της καταστροφής.
Το πυρηνικό δυστύχημα που ακολούθησε στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα Νταϊίτσι, ο οποίος πλημμύρισε με αποτέλεσμα να προκληθεί τήξη των πυρήνων τριών από τους έξι αντιδραστήρες του, ανάγκασε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να απομακρυνθούν από τις εστίες τους και κατέστησε ολόκληρες περιοχές ακατοίκητες για χρόνια.
Σε πάνω από 1.650 τετραγωνικά χιλιόμετρα στον νομό της Φουκουσίμα, δηλαδή στο 12% της έκτασής της, απαγορευόταν η πρόσβαση τους μήνες μετά την καταστροφή. Έκτοτε γιγάντιες εργασίες για την απορρύπανση επέτρεψαν να μειωθεί η έκταση των μη κατοικήσιμων ζωνών στα 337 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή στο 2,4% του νομού.
Η ιαπωνική δικαιοσύνη επικύρωσε στα μέσα Ιανουαρίου την αθώωση τριών πρώην αξιωματούχων της Tepco, της εταιρείας διαχείρισης του ηλεκτροπαραγωγικού πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα –τα μόνα φυσικά πρόσωπα που δικάστηκαν για ποινικές ευθύνες στο πλαίσιο της καταστροφής– οι οποίοι κρίθηκαν αθώοι και απαλλάχθηκαν από την κατηγορία για αμέλεια στο δυστύχημα του 2011.
Οι εργασίες για την απορρύπανση και τη διάλυση του σταθμού αναμένεται να χρειαστούν ακόμη δεκαετίες.
Ένα από τα κρίσιμα σημεία είναι η διαχείριση των πάνω από ένα εκατομμύριο τόνων μολυσμένου ύδατος που έχουν συσσωρευτεί στον χώρο του σταθμού, οι οποίοι προέρχονται από τη βροχή, τα υπόγεια ύδατα και τις απαραίτητες εγχύσεις για την ψύξη των πυρήνων των αντιδραστήρων.
Τα ύδατα αυτά έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία για τον καθαρισμό τους, αλλά το τρίτιο, ένα ραδιενεργό στοιχείο, το οποίο δεν είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο παρά μόνον σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις, δεν έχει εξαλειφθεί.
Η ιαπωνική κυβέρνηση επιβεβαίωσε εκ νέου ότι σχεδιάζει να ξεκινήσει φέτος την πολύ σταδιακή ρίψη αυτού του ύδατος στον Ειρηνικό Ωκεανό, ένα αμφιλεγόμενο έργο που έχει λάβει ωστόσο θετική γνωμοδότηση από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), ο οποίος το επιβλέπει, και τις ιαπωνικές ρυθμιστικές αρχές για την πυρηνική ενέργεια.
