Σύμφωνα με εκτιμήσεις του υπουργείου Εσωτερικών, στις επικείμενες αναμετρήσεις για την Τοπική Αυτοδιοίκηση της 8ης Οκτωβρίου θα διεκδικήσουν τις 13 περιφέρειες και τους 332 δήμους της χώρας περίπου 1.000 συνδυασμοί. Αντίστοιχα, την ψήφο των συμπολιτών τους θα ζητήσουν περίπου 10.000 δημοτικοί, 20.000 διαμερισματικοί και άλλοι 20.000 περιφερειακοί σύμβουλοι.
Ενδεικτικά, στην Περιφέρεια Αττικής ο κάθε συνδυασμός μπορεί να συμπεριλάβει στα ψηφοδέλτιά του έως 214 υποψήφιους περιφερειακούς συμβούλους. Εάν στις επικείμενες εκλογές κατέβουν 11 συνδυασμοί, όσοι και το 2019, ο μέγιστος αριθμός υποψήφιων περιφερειακών συμβούλων θα ανέλθει σε 2.354. Με 10 συνδυασμούς στην Κεντρική Μακεδονία οι υποψήφιοι μπορεί να φτάσουν τους 1.540 και με 9 στην Πελοπόννησο να ξεπεράσουν τους 1.000.
Αντίστοιχα, οι συνδυασμοί που διεκδικούν δήμους άνω των 150.000 κατοίκων μπορούν να συμπεριλάβουν στα ψηφοδέλτιά τους έως 108 υποψήφιους συμβούλους και διπλάσιους διαμερισματικούς. Για παράδειγμα, το νέο ψηφοδέλτιο του νυν δημάρχου Κώστα Μπακογιάννη έχει συνολικά 351 υποψηφίους. Αν συμμετέχουν στις εκλογές 11 συνδυασμοί, όσοι και το 2019, ο συνολικός αριθμός των υποψηφίων μπορεί να ξεπεράσει τους 3.000. Η δυσκολία του εγχειρήματος ωστόσο δεν εντοπίζεται στα αριθμητικά όρια των υποψηφιοτήτων, αλλά κυρίως στην απροθυμία άξιων μελών των τοπικών κοινωνιών με γνώση των προβλημάτων, εμπειρία και δεξιότητες για τη διαχείρισή τους να αναμειχθούν με τα κοινά.
Οι αλλαγές
Να σημειωθεί ότι οι προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2019. Ειδικότερα:
1. Οι υποψήφιοι περιφερειάρχες ή δήμαρχοι μπορούν να εκλεγούν από την πρώτη Κυριακή εφόσον ο συνδυασμός τους συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 43% (43%+1 ψήφο) επί των εγκύρων ψηφοδελτίων. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, 15 Οκτωβρίου 2023, μεταξύ των υποψήφιων δημάρχων ή περιφερειαρχών των δύο πρώτων συνδυασμών. Υπενθυμίζεται πως το 2019 είχε εφαρμοστεί και στις αυτοδιοικητικές εκλογές η απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ και η εκλογή των υποψηφίων απαιτούσε από την πρώτη Κυριακή το 50%+1 των ψήφων.
2. Επανέρχεται η πενταετής θητεία των αυτοδιοικητικών αρχών, όπως ακριβώς ίσχυσε μεταξύ 2014 και 2019. Επομένως, οι νέοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα αναλάβουν καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου 2024 και η θητεία τους θα λήξει την 31η Δεκεμβρίου 2028.
3. Εξορθολογίζεται ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου ώστε να είναι πιο λειτουργικά και να ασκούν αποτελεσματικότερα τον ρόλο που τους αναθέτουν οι πολίτες. Συνολικά, το 2019 είχαν εκλεγεί 9.470 δημοτικοί σύμβουλοι στους 332 δήμους της χώρας, ενώ για την επόμενη θητεία εκλέγονται 8.481. Αντίστοιχα, οι περιφερειακοί σύμβουλοι που θα εκλεγούν στις προσεχείς εκλογές είναι 611 έναντι 703 της τετραετίας 2019-2023.
4. Ταυτόχρονα, αυξάνεται ο μέγιστος αριθμός των υποψηφίων που μπορούν να συμπεριληφθούν στον συνδυασμό υποψήφιου δημάρχου ή περιφερειάρχη από το 50% του αριθμού των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, στο 150%. Αντίστοιχη είναι και η αύξηση για τους υποψήφιους συμβούλους των δημοτικών κοινοτήτων.
5. Καταργείται η ξεχωριστή κάλπη που χρησιμοποιήθηκε, για μία και μοναδική φορά, στις εκλογές του 2019 για την εκλογή κοινοτικών συμβουλίων. Οπως ίσχυε έως τότε, έτσι και στις προσεχείς εκλογές, οι υποψήφιοι πρόεδροι και σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων εντάσσονται στους συνδυασμούς των υποψήφιων δημάρχων. Οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό έως 200 κατοίκους εκλέγουν μονομελές όργανο, τον πρόεδρο της κοινότητας. Δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεταξύ 201 και 2.000 κατοίκων εκλέγουν τριμελές συμβούλιο με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών σε τοπικό επίπεδο. Σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο των 2.000 κατοίκων, την πλειοψηφία στο συμβούλιο δημοτικής κοινότητας έχει ο συνδυασμός του εκλεγμένου δημάρχου του οικείου δήμου.
Για πρώτη φορά σε δημοτικές και περιφερειακές εκλογές οι συνδυασμοί θα καταθέσουν τις υποψηφιότητές τους ηλεκτρονικά, μέσω της «ηλεκτρονικής πύλης δήλωσης υποψηφιοτήτων», όπως ακριβώς έκαναν τα κόμματα στις πρόσφατες εθνικές εκλογές του Μαΐου και Ιουνίου.
Με τον τρόπο αυτό μειώνονται δραστικά οι άσκοπες γραφειοκρατικές αναζητήσεις και εκτυπώσεις εγγράφων, καθώς τα απαιτούμενα δικαιολογητικά αντλούνται αυτόματα από τις βάσεις δεδομένων του Ελληνικού Δημοσίου (όπως ενδεικτικά το Μητρώο Πολιτών), παρέχεται η δυνατότητα στους επικεφαλής των συνδυασμών να ελέγχουν την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος (ενδεικτικά, ποσόστωση ανά φύλο, ελάχιστος αριθμός υποψηφίων), ενώ τα κατά τόπους Πρωτοδικεία διευκολύνονται στην έγκυρη και έγκαιρη ανακήρυξη των υποψηφίων. Υπενθυμίζεται ότι η προθεσμία δήλωσης των συνδυασμών εκπνέει την 31η Αυγούστου.
