Σε μία κόλαση ζουν οι γυναίκες στο Αφγανιστάν από την καταπίεση του καθεστώτος των Ταλιμπάν, παρά τις διαβεβαιώσεις των ακραίων ισλαμιστών όταν κατέλαβαν την εξουσία στη χώρα πως θα προστατευθούν. Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ/ανάλυσή του ο βρετανικός Guardian, πολλές είναι οι γυναίκες οι οποίες αναγκάζονται να οδηγηθούν στην αυτοκτονία προκειμένου να γλυτώσουν από τα βάσανα που βιώνουν στην καθημερινότητά τους.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Guardian, αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών και υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν σημάνει συναγερμό λόγω της απότομης αύξησης των αποπειρών αυτοκτονίας μεταξύ των Αφγανών γυναικών. Αποδίδουν αυτή την ανησυχητική τάση άμεσα στους αυστηρούς περιορισμούς των Ταλιμπάν που διαπερνούν κάθε πτυχή της ζωής των γυναικών.
Οι περιορισμοί αυτοί περιλαμβάνουν την απαγόρευση της εκπαίδευσης πέραν του δημοτικού, αυστηρούς περιορισμούς στις ευκαιρίες απασχόλησης, ακόμη και την απαγόρευση εισόδου σε δημόσιους χώρους όπως τα πάρκα και τα λουτρά.
Την ίδια ώρα η διοίκηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν έχει σκόπιμα αποκρύψει στοιχεία σχετικά με τις αυτοκτονίες και έχει απαγορεύσει στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας να μοιράζονται τα τρέχοντα στατιστικά στοιχεία σε διάφορες επαρχίες. Οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου, ωστόσο, μοιράστηκαν ιδιωτικά στοιχεία που καλύπτουν την περίοδο από τον Αύγουστο του 2021 έως τον Αύγουστο του 2022 για να ρίξουν φως σε μια εκκολαπτόμενη κρίση δημόσιας υγείας. Εντυπωσιακά, τα στοιχεία δείχνουν ότι το Αφγανιστάν έχει γίνει εξαίρεση, με περισσότερες γυναίκες να χάνουν τη ζωή τους από αυτοκτονία από ό,τι άνδρες – μια σπανιότητα σε παγκόσμια κλίμακα.
Αν και τα στοιχεία που παρουσιάζονται δεν είναι ολοκληρωμένα, παρέχουν μια εικόνα της κατάστασης που καλύπτει το ποικίλο δημογραφικό και γεωγραφικό φάσμα του Αφγανιστάν. Οι επαρχίες που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν περιοχές στις οποίες κυριαρχούν οι κύριες εθνοτικές ομάδες του Αφγανιστάν, από τις άγονες νότιες ερήμους μέχρι τα ψηλά βόρεια βουνά, και περιλαμβάνουν τόσο αγροτικές όσο και αστικές περιοχές.
Η εκπρόσωπος της χώρας του UN Women, Alison Davidian, συνόψισε επιγραμματικά την κατάσταση, δηλώνοντας: «Το Αφγανιστάν βρίσκεται εν μέσω μιας κρίσης ψυχικής υγείας που επιτάσσεται από μια κρίση δικαιωμάτων των γυναικών. Γινόμαστε μάρτυρες μιας στιγμής όπου ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός γυναικών και κοριτσιών βλέπουν τον θάνατο ως προτιμότερο από το να ζουν υπό τις παρούσες συνθήκες».
Συγκριτικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) αποκαλύπτουν ότι τα ποσοστά αυτοκτονιών των ανδρών υπερβαίνουν τα ποσοστά των γυναικών περισσότερο από το διπλάσιο. Είναι εντυπωσιακό ότι μέχρι το 2019, το πιο πρόσφατο έτος με επίσημα στοιχεία, είχαν αναφερθεί περισσότεροι άνδρες από ό,τι γυναίκες στο Αφγανιστάν να βάζουν τέλος στη ζωή τους.
Αντίστοιχα στο Αφγανιστάν, τα στοιχεία των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης δείχνουν ότι μεταξύ των 11 επαρχιών που ερευνήθηκαν, οι άνδρες αποτελούσαν την πλειονότητα των θανάτων και των προσπαθειών αυτοκτονίας μόνο σε μία επαρχία – τη Νιμρούζ. Αυτή η επαρχία, εστία επικίνδυνων παράνομων διελεύσεων στα σύνορα με το Ιράν, παρουσιάζει υπεροχή των ανδρικών προσπαθειών λόγω αυτών των επικίνδυνων ταξιδιών.
Σε όλες τις άλλες επαρχίες, οι γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των νεαρών κοριτσιών στην αρχή της εφηβείας τους, αντιπροσώπευαν την πλειονότητα των θανάτων και των προσπαθειών αυτοκτονίας. Οι συνολικές καταγραφές δείχνουν ότι οι γυναίκες αποτελούν πάνω από τα τρία τέταρτα των θανάτων που σχετίζονται με την αυτοκτονία και των επιζώντων που αντιμετωπίστηκαν.
Ωστόσο, οι στατιστικές αυτές πιστεύεται ότι υποτιμούν την πραγματική κλίμακα της γυναικείας απόγνωσης. Η αυτοκτονία παραμένει στιγματισμένη και κρυμμένη στην αφγανική κοινωνία. Ορισμένες περιπτώσεις απόπειρας αυτοκτονίας παραμένουν χωρίς θεραπεία, ενώ ο θάνατος ορισμένων γυναικών που αυτοκτονούν αποκρύπτεται κατά την ταφή.
Η σπαρακτική ιστορία της Roya, μιας 31χρονης γυναίκας που βρέθηκε νεκρή στην κατοικία της στο Herat τον Μάιο του 2022, αφού υπέμεινε έναν καταχρηστικό γάμο, αποτελεί ένα συγκλονιστικό παράδειγμα. Ο μικρότερος αδελφός της Roya, Mohammad, διηγήθηκε ότι η ίδια είχε ενημερώσει συχνά τους γονείς τους για τις επιθέσεις του συζύγου της, αλλά εκείνοι την αποθάρρυναν να τον εγκαταλείψει.
Η κρίση ψυχικής υγείας στο Αφγανιστάν, που τροφοδοτείται από το ιστορικό των συγκρούσεων και της φτώχειας, είχε ήδη κλιμακωθεί πολύ πριν από τον Αύγουστο του 2021. Ωστόσο, η απώλεια της προσωπικής ελευθερίας και της ελπίδας, σε συνδυασμό με την έξαρση των αναγκαστικών και ανήλικων γάμων, καθώς και της ενδοοικογενειακής κακοποίησης, έθεσε περαιτέρω σε κίνδυνο την ψυχική ευημερία των γυναικών τα τελευταία δύο χρόνια.
Είναι ανησυχητικό ότι περίπου το 90% των γυναικών στο Αφγανιστάν υφίστανται ενδοοικογενειακή βία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Ενώ οι προσπάθειες για την καταπολέμηση του ζητήματος αυτού υπό την προηγούμενη κυβέρνηση -από νομικά μέτρα μέχρι τη δημιουργία καταφυγίων- ήταν ατελείς, προσέφεραν τουλάχιστον μια αχτίδα ελπίδας για τις γυναίκες. Δυστυχώς, οι προσπάθειες αυτές διαλύθηκαν συστηματικά από τους Ταλιμπάν.
Σε αυτό το ζοφερό σενάριο, ορισμένες γυναίκες θεωρούν την αυτοκτονία ως την τελευταία μορφή αντίστασης που έχουν στη διάθεσή τους σε μια χώρα όπου οι αρχές προσπαθούν αποφασιστικά να εξαλείψουν εντελώς τις γυναίκες από τη δημόσια ζωή.
