Η εξέλιξη στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών χθες το απόγευμα ήταν μάλλον απρόσμενη: οι ηγέτες κατάφεραν να συμφωνήσουν για την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Ουκρανία και τη Μολδαβία, παρακάμπτοντας το βέτο της Ουγγαρίας που ναρκοθετούσε την όλη διαδικασία.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Όρμπαν είχε καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του, λέγοντας ότι η Ουκρανία δεν πληγεί τις προϋποθέσεις που είχαν θέσει οι Ευρωπαίοι. Μάταια οι Ευρωπαίοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων Όλαφ Σολτς, Εμμανουέλ Μακρόν, Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν τον συνάντησαν πρωί-πρωί, για να κάμψουν τις ενστάσεις του. Ο ίδιος προσήλθε στις δηλώσεις του με την ίδια γραμμή. Γρήγορα κατάλαβε εντός της Συνόδου ότι ήταν απελπιστικά μόνος απέναντι σε 26 χώρες που ήθελαν να προωθήσουν την ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας, όσο και αν ο δρόμος προς την ένταξη είναι εξαιρετικά μακρύς και ανηφορικός.
Λίγο μετά τις 19:00, λοιπόν, η εκκρεμότητα έληξε με τον Όρμπαν εκτός αίθουσας. Σύμφωνα με πληροφορίες ήταν ο Γερμανός καγκελάριος Σολτς που συνέστησε στον Ούγγρο πρωθυπουργό να αποχωρήσει από την αίθουσα της Συνόδου, προκειμένου να υπάρξει ομοφωνία των παρισταμένων ηγετών και να μην τεθεί ζήτημα «βέτο». Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο Όρμπαν το έπραξε, χωρίς να κερδίσει τίποτα παραπάνω επί της ουσίας. Το παραδέχθηκε ουσιαστικά και ο ίδιος εν συνεχεία, στις δηλώσεις του μετά την αποχώρηση του, λέγοντας ότι επέλεξε αυτή την ενέργεια, με δεδομένη τη θέση των υπολοίπων 26, έστω και αν ρητορικά επέμεινε στη διαφωνία του.
Starting accession negotiations with #Ukraine is a bad decision. Hungary did not participate in the decision. pic.twitter.com/omYLSxefkI
— Orbán Viktor (@PM_ViktorOrban) December 14, 2023
«Να κρατάς κλειστό το στόμα σου»
Είναι δεδομένο ότι ο Όρμπαν είχε φέρει πολλούς ηγέτες στα όρια τους σαν να μην έφταναν οι εσωτερικές διαφωνίες στην Ε.Ε. για την αναθεώρηση του προϋπολογισμού. Η «στροφή» του, λοιπόν, επέτρεψε στην Ε.Ε. και την ηγεσία της να «γράψουν» μια διπλωματική νίκη.
Κάποιοι ηγέτες μετά τη συμφωνία ήταν πιο διπλωματικοί, όπως π.χ. ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Βαράντκαρ που εξέφρασε τον σεβασμό του για τον Όρμπαν. Η πιο αιχμηρή, όμως, ήταν η τοποθέτηση του Βέλγου πρωθυπουργού Αλεξάντερ Ντε Κροο. «Εφόσον είσαι μέρος της συζήτησης και συμφωνείς με την απόφαση, εκ των υστέρων πρέπει απλά να κρατάς κλειστό το στόμα σου», είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους, πριν προσθέσει ότι «δεν θα έπρεπε να το έχω πει αυτό». «Το μόνο που μετρά είναι αν χρησιμοποιείς ή δεν χρησιμοποιείς το βέτο σου», υπογράμμισε.
🔥 from @alexanderdecroo – I asked him about Viktor Orban calling opening accession talks with 🇺🇦 a “bad decision”
“Or if you are part of the decision, and you agree with the decision, or afterwards you just have to keep you mouth shut”
Followed by “I shouldn’t have said that” pic.twitter.com/Ij85Ucnqar
— Alex Cadier (@alexcadier) December 14, 2023
Ως προς την ελληνική θέση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Ουκρανίας προσερχόμενος στη Σύνοδο. Σημειωτέον, στα συμπεράσματα της Συνόδου αναφορικά με τη διεύρυνση δεν υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά στην Αλβανία, παρά γενικόλογες αναφορές στα Δυτικά Βαλκάνια.
Ολονυχτία χωρίς συμφωνία και νέα Σύνοδος
Με δεδομένο ότι οι ηγέτες είχαν περάσει εντός της Συνόδου περίπου οχτώ ώρες απαιτήθηκε ένα διάλειμμα περίπου δύο ωρών, πριν ξεκινήσει το δείπνο και η συζήτηση για την αναθεώρηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Μια συζήτηση που ήταν εξ αρχής η πιο δύσκολη ενότητα της Συνόδου, κάτι που φάνηκε και στην πορεία.
Με δεδομένη την καθυστέρηση λόγω της συζήτησης για την Ουκρανία, πάντως, η προδιαγεγραμμένα μακρά συζήτηση ξεκίνησε με τις όλες τις προοπτικές να εξελιχθεί σε ένα ακόμα ευρώ-ξενύχτι. Ένα ξενύχτι που έληξε γύρω στις 03:30 ώρα Ελλάδος χωρίς συμφωνία, λόγω απουσίας ομοφωνίας, με το θέμα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας με επιπλέον 50 δισ. να είναι ένα σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης. Κατά πληροφορίες, μάλιστα, ο Όρμπαν που έκανε εν τέλει πίσω για την ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας, κράτησε εξαιρετικά σκληρή στάση για την αναθεώρηση του προϋπολογισμού και έβαλε διπλό βέτο και για τον προϋπολογισμό εν συνόλω και για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Επιφυλάξεις εξέφρασε και ο Σουηδός πρωθυπουργός που πρέπει να διαβουλευτεί με το Κοινοβούλιο του, με αποτέλεσμα οι ηγέτες να οδηγούνται σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής τον Ιανουάριο για οριστικές αποφάσεις. Μια εξέλιξη, με άλλα λόγια, που επιβεβαιώνει τα σημαντικά ρήγματα στο εσωτερικό της Ένωσης.
Ο κ. Μητσοτάκης είχε προσέλθει με τη θέση ότι για την Ελλάδα, χώρα πρώτης γραμμής και εξωτερικό σύνορο τη Ε.Ε., οι πόροι για τη μετανάστευση αποτελούν προτεραιότητα και τα ποσά που έχουν προστεθεί είναι το ελάχιστο δυνατό που θα μπορούσε να αποδεχθεί. Με βάση την τελευταία επικαιροποίηση της πρότασης του Σαρλ Μισέλ, η δυναμικότητα των ταμείων για τη μετανάστευση αυξάνεται περίπου κατά 2 δις ευρώ. Παράλληλα, η Ελλάδα έχει ζητήσει την ουσιαστική ενίσχυση του Ταμείου για τις Φυσικές Καταστροφές, αλλά και την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα, κάτι που φαίνεται ότι θα επιτραπεί υπό συγκεκριμένους όρους.
