Καταβάλλεται προσπάθεια από όλες τις πλευρές ώστε να διατηρηθεί το θετικό σκηνικό στο πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και τη Δύση, μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την ολοκλήρωση του μεγάλου παζαριού για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την έγκριση της πώλησης 40 F-16 και την αναβάθμιση 80 παλαιότερων για την Τουρκία.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέλει να αποδείξει ότι το παζάρι και η σκληρή γραμμή του έναντι της Δύσης απέδωσαν και συγχρόνως να καλύψει άμεσα ζωτικές ελλείψεις στην Πολεμική Αεροπορία του. Οι ΗΠΑ από την άλλη θέλουν σε μια δύσκολη προεκλογική χρονιά να κρατήσουν την Τουρκία κοντά στη Συμμαχία με την ελπίδα ότι θα περιορίσουν την αυτόνομη και συχνά αντιδυτική στάση της, τις παραμονές μάλιστα μιας νέας επίσκεψης του Πούτιν στην Αγκυρα. Η Αθήνα δε επιδιώκει τη διατήρηση αυτού του κλίματος προκειμένου να ενισχύσει περαιτέρω τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, να αναβαθμίσει την αποτρεπτική ισχύ της και συγχρόνως να διατηρηθεί η «μη ένταση» με την Τουρκία.
Aυστηρές δεσμεύσεις
Σύμφωνα με άριστα ενημερωμένη διπλωματική πηγή που έχει γνώση των συνεννοήσεων που έγιναν τους προηγούμενους μήνες και των τεκταινόμενων στο Κογκρέσο, η επιστολή με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Αντονι Μπλίνκεν έναντι των μελών του Κογκρέσου ώστε να εξασφαλίσει τη συναίνεσή τους για την έγκριση της συμφωνίας των F-16 με την Τουρκία «είναι πέραν των ορίων που θα μπορούσε να ανεχθεί η τουρκική πλευρά και υπερβαίνει κατά πολύ τις προσδοκίες της ελληνικής». Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι όροι που τίθενται στην Τουρκία έχουν ρητή αναφορά στη μη χρήση των μαχητικών για υπερπτήσεις επί ελληνικού εδάφους, αλλά και άλλους περιορισμούς, ενώ επίσης εκκρεμούσε η ικανοποίηση των όρων που έχει θέσει ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Μπεν Κάρντιν που έχει διαδεχθεί στη θέση αυτή τον Μπομπ Μενέντεζ.
Ο κ. Κάρντιν στη δήλωσή του στις 26 Ιανουαρίου ανακοινώνοντας τη συναίνεσή του για την έγκριση της συμφωνίας για τα F-16 στην Τουρκία είχε επισημάνει: «…Αλλά μην κάνετε λάθος, αυτή δεν ήταν μια απόφαση την οποία έλαβα ελαφρά τη καρδία. Ενώ η Τουρκία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην περιοχή ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για βελτίωση των επιδόσεών της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της άδικης φυλάκισης δημοσιογράφων και ηγετών της κοινωνίας των πολιτών, την καλύτερη συνεργασία για να λογοδοτήσει η Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία και τη μείωση της έντασης στη ρητορική της για τη Μέση Ανατολή. Οι ανησυχίες μου έχουν μεταφερθεί έντονα και με συνέπεια στην κυβέρνηση Μπάιντεν ως μέρος της συνεχιζόμενης δέσμευσής μας και ενθαρρύνομαι από την παραγωγική κατεύθυνση των συζητήσεών της με Τούρκους αξιωματούχους για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων…».
Οι όροι που τίθενται στην Τουρκία συνιστούν δέσμευση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τα νομοθετικά σώματα – και έτσι έχουν αυξημένη ισχύ καθώς ανά πάσα στιγμή η αμερικανική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να λογοδοτήσει προς το Κογκρέσο σε περίπτωση παραβίασης των όρων αυτών, ενώ συγχρόνως θα υποχρεώνεται να αναλάβει δράση που φτάνει μέχρι και το πάγωμα υλοποίησης της σύμβασης προκειμένου να εκπληρωθούν αυτοί οι όροι.
