«Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε μόλυνση, τα φυσίγγια του ουρανίου έχουν στεγανό περίβλημα από αλουμίνιο. Πέντε φυσίγγια ουρανίου μπαίνουν μέσα σε κατάλληλο, στεγανό κατά το ένα άκρο, σωλήνα από αλουμίνιο. Έτσι, υπάρχουν 270 σωλήνες πλήρεις ουρανίου. Οι σωλήνες με την βοήθεια οδηγών κυψελίδων σχηματίζουν το πλέγμα του σχάσιμου υλικού. Στο κέντρο του πλέγματος υπάρχει διάκενο, όπου τοποθετείται η πηγή των νετρονίων. Η πηγή των νετρονίων είναι Ci 241Am Be. Η πηγή άγεται από τον “κάδο διαφύλαξης”‘ στη θέση της εντός του υποκρίσιμου, με τηλεχειρισμό» αναφέρεται στο βιβλίο για τον πυρηνικό αντιδραστήρα, που παραχωρήθηκε στο πανεπιστήμιο υπό μορφή δανεισμού – δωρεάς από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας.
Στη βάση δεδομένων της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας στον ιστότοπο https://www.iaea.org/resources/databases/research-reactor-database-rrdb είναι καταχωρημένα τα τεχνικά χαρακτηριστικά του πυρηνικού αντιδραστήρα και το ιστορικό της λειτουργίας του από 04/08/1971 (με κύκλο λειτουργίας 3 ώρες ημερησίως, 5 μέρες την εβδομάδα, 26 εβδομάδες τον χρόνο). Στην ίδια βάση υπάρχουν καταχωρημένοι δύο ακόμη πυρηνικοί αντιδραστήρες στην Ελλάδα, ένας Ερευνητικός Πυρηνικός Αντιδραστήρας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» -μεγαλυτέρου μεγέθους και ροής νετρονίων σε σχέση με του ΑΠΘ, αλλά και πάλι πολλές τάξεις μεγέθους μικρότερου ως προς την ισχύ και τη ροή νετρονίων από έναν αντιδραστήρα ισχύος- σε κατάσταση παρατεταμένης διακοπής λειτουργίας, καθώς και ένας ακόμη στο ΕΜΠ, ο οποίος βρίσκεται σε κατάσταση μόνιμης διακοπής.
Τι σημαίνει ότι ο πυρηνικός αντιδραστήρας είναι υποκρίσιμος
Ο πυρηνικός αντιδραστήρας του ΑΠΘ κατασκευάστηκε για πειραματικούς, εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, ενώ ο όρος «υποκρίσιμος», αναφέρεται στο ότι δεν δύναται να συντηρήσει αλυσιδωτή πυρηνική σχάση, ενώ η χαμηλή νετρονική ροή επιτρέπει να γίνονται μετρήσεις χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερα μέτρα ακτινοπροστασίας.
«Πρόκειται για έναν υποκρίσιμο αντιδραστήρα κατασκευής Nuclear Chicago Corporation USA, δυναμικότητας 2.494 kg φυσικού ουρανίου, ο οποίος λειτουργεί με πηγή νετρονίου αμερικίου – βηρυλλίου 5 Curie», αναφέρεται στο βιβλίο «1926-1976 Τα πενήντα χρόνια του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» του Β.Δ. Κυριαζόπουλου, όπου υπάρχει και φωτογραφία της πειραματικής διάταξης, η οποία αποτελείται από μία δεξαμενή από ανοξείδωτο ατσάλι, ράβδο και πλέγμα αλουμινίου, επιβραδυντή και ανακλαστή με ελαφρύ νερό Η2Ο, καύσιμο υλικό το φυσικό ουράνιο και παραφίνη.
Η πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, καθηγήτρια Αλεξάνδρα Ιωαννίδου και ο καθηγητής Χρήστος Ελευθεριάδης – μέλη του Εργαστηρίου Ατομικής και Πυρηνικής Φυσικής του Τομέα Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων, μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα εκπαιδευτικά πειράματα που διεξάγονται στον πυρηνικό αντιδραστήρα, την πολύτιμη γνώση, την οποία έχουν αντλήσει οι φοιτητές, που τα έχουν παρακολουθήσει εδώ και πέντε δεκαετίες, καθώς και για τις ανησυχίες που συνειρμικά γεννώνται, όταν κανείς πληροφορείται ότι λειτουργεί μία τέτοια πειραματική διάταξη.
«Ο πυρηνικός αντιδραστήρας, η πειραματική αυτή διάταξη, προσφέρει γνώση και πληροφορία στους φοιτητές που περνάνε από το Τμήμα Φυσικής, καθώς όλοι υποχρεωτικά κάνουν ένα πείραμα από δείγματα που έχουν μπει στον αντιδραστήρα. Είναι μία γνώση και η γνώση είναι πολύτιμη. Είμαστε υπερήφανοι που τον έχουμε. Και εννοείται ότι η διάταξη υπόκειται σε διεθνείς κανόνες ασφαλείας, αυστηρές οδηγίες που υποχρεούμαστε να ακολουθούμε και ελεγχόμαστε κάθε χρόνο για αυτό» σημείωσε η κ. Ιωαννίδου.
Μέσα από τα πειράματα που γίνονται στο πλαίσιο των φοιτητικών εργαστηριακών ασκήσεων του Εργαστηρίου Πυρηνικής Φυσικής, όπως διευκρίνισε, οι φοιτητές μαθαίνουν βασικές αρχές, όπως η αλληλεπίδραση της ακτινοβολίας με την ύλη, τα είδη της ακτινοβολίας, τους βασικούς κανόνες ακτινοπροστασίας, τον νόμο της ραδιενέργειας, τον νόμο της απορρόφησης της ακτινοβολίας. «Πρόκειται για πολύ ωραία πειράματα, όπου οι φοιτητές μας μαθαίνουν βασικούς κανόνες και για πολλούς γίνεται το έναυσμα ώστε να πάνε παρακάτω, να κάνουν κάποιο μεταπτυχιακό στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, στην ιατρική φυσική, την πυρηνική μηχανική» πρόσθεσε.
