Η μητρική εταιρεία της Facebook, Meta ανακοίνωσε χθες ότι θα σταματήσει το σύστημα των fact checkers, δηλαδή των ομάδων που ελέγχουν τις αναρτήσεις και τις «κατεβάζουν» εάν κρίνουν ότι διασπείρουν fake news ή παραβιάζουν όρους της κοινότητας και ότι θα υιοθετήσει ένα σύστημα «σημειώσεων κοινότητας». Δηλαδή ουσιαστικά αυτό που συμβαίνει στο Χ, όπου δεν «κατεβαίνουν» οι αναρτήσεις, αλλά υπάρχει το δικαίωμα στους χρήστες να παραθέτουν σημειώσεις σε όποια ανάρτηση κρίνουν ότι παραθέτει ψεύτικες, αλλοιωμένες, ή ελλιπείς πληροφορίες. Η αποκατάσταση της αλήθειας, λοιπόν, ανατίθεται στην κοινότητα των χρηστών και όχι σε ένα τρίτο μέρος.
Γιατί λοιπόν κάνει αυτή την απότομη στροφή η Meta; «Είναι μια επιστροφή στις ρίζες μας», λέει ο Ζούκερμπεργκ, όμως στην πραγματικότητα, είναι μια ακόμα αλλαγή στον κολοσσό των social media που τον στρίβει προς τα… δεξιά, ώστε να γίνει πιο αρεστός στον Ντόναλντ Τραμπ. Μόλις μια μέρα νωρίτερα, ο Ζούκερμπεργκ είχε προσθέσει στο διοικητικό συμβούλιο της Meta τον CEO της παγκόσμιας ομοσπονδίας ελεύθερης πάλης UFC, Ντάνα Γουάιτ, έναν από τους σκληρότερους υποστηρικτές του Τραμπ -και επί μακρόν φίλο του επερχόμενου προέδρου. Όλως τυχαίως, ο Γουάιτ ήταν και ο άνθρωπος ο οποίος θα κανόνιζε και επέβλεπε τον αγώνα πυγμαχίας μεταξύ Μασκ και Ζούκερμπεργκ! Ήταν επίσης η δεύτερη τοποθέτηση ανθρώπου του Τραμπ στη μητρική της Facebook, μετά από το «ξήλωμα» του Προέδρου Διεθνών Σχέσεων της Meta, Νικ Κλεγκ και την αντικατάστασή του από τον Τζόελ Κάπλαν, Ρεπουμπλικανό ο οποίος μάλιστα έχει θητεύσει και στον Λευκό Οίκο επί της προεδρίας Τζορτζ Μπους.
Όλα για τον Τραμπ
Είναι πασιφανές ότι ο Ζούκερμπεργκ, ιδιαίτερα μετά από τη συνάντηση μαζί του στο Μαρ-α-Λάγκο, προσπαθεί ταχύτατα να γίνει αρεστός στον Τραμπ. Δώρισε 1 εκατομμύριο δολάρια στο ταμείο της ορκωμοσίας του νέου προέδρου, έβαλε στο ΔΣ της εταιρείας του έναν παιδικό φίλο του Τραμπ και στην κορυφαία θέση χάραξης πολιτικής του ομίλου έναν σκληρό Ρεπουμπλικανό και τώρα, αλλάζει αυτό που τον είχε κάνει «κόκκινο πανί» στα μάτια του Τραμπ. Τους fact checkers, τους οποίους στέλνει στο… πυρ το εξώτερον, για να ικανοποιήσει τον Τραμπ, πριν αυτός (ξανα)μπει στον Λευκό Οίκο.
«Οι fact checkers υπήρξαν υπερβολικά πολιτικά προκατειλημμένοι και έχουν καταστρέψει περισσότερη εμπιστοσύνη απ’ όση δημιούργησαν», είπε ο Ζούκερμπεργκ στο βίντεο ανακοίνωσης των αλλαγών στο Facebook. «Αυτό που ξεκίνησε ως ένα κίνημα για να είμαστε πιο περιεκτικοί, σταδιακά χρησιμοποιήθηκε για να αποσιωπήσει απόψεις και να σιωπήσει ανθρώπους με διαφορετικές ιδέες, και παραέγινε».
Το σύστημα του fact checking από τρίτα μέρη που χρησιμοποιεί ως σήμερα η Meta και χρησιμοποιούσε το Twitter μέχρι να εξαγοραστεί από τον Μασκ, έχει συχνά μπει στο επίκεντρο επικρίσεων για παραβίαση της ελευθερίας του λόγου. Με βάση τις οδηγίες των ομάδων fact checking, ο αλγόριθμος συχνά αφαιρεί αναρτήσεις, ή επιβάλλει σίγαση για ορισμένα χρονικά διαστήματα σε χρήστες, ακόμα και αν χρησιμοποιήσουν μια «απαγορευμένη» λέξη, ή εικόνα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα της περιόδου του Β Παγκοσμίου Πολέμου και να δει τον λογαριασμό του στο Facebook να μη λειτουργεί ξαφνικά, επειδή χρησιμοποίησε, σε μια αφήγηση, το όνομα «Χίτλερ». Αυτή η μάλλον υπερβολικά ευαίσθητη χρήση του συστήματος και η επιβολή, χωρίς δυνατότητα αντιλόγου, της αλήθειας από τους fact checkers, οδήγησε σε παράπονα τους χρήστες, στρέφοντας πολλούς από αυτούς σε εναλλακτικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Χ.
Το κυριότερο, όμως, είχε εκνευρίσει τον Ντόναλντ Τραμπ και τους Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι θεωρούσαν ότι ο Ζούκερμπεργκ έχει επί μακρόν αποσιωπήσει τις θέσεις τους επάνω σε σημαντικά ζητήματα, με σκοπό να τους προκαλέσει πολιτικό κόστος.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σταδιακά, τα τελευταία χρόνια, η Meta μειώνει το «κατέβασμα» περιεχομένου που σχετίζεται με τις εκλογές, όπως η δυνατότητα των χρηστών να δημοσιεύουν ισχυρισμούς για απάτη των ψηφοφόρων και πολιτικές διαφημίσεις που αμφισβητούν το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020. Ήταν ξεκάθαρα μια κίνηση «συμφιλίωσης» με τους Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι είχαν κατηγορήσει την εταιρεία για «λογοκρισία» των συντηρητικών φωνών. Κάνοντας ένα βήμα παραπάνω προς την πλευρά των Ρεπουμπλικανών, ο Ζούκερμπεργκ, με επιστολή του προς την Επιτροπή Δικαιοσύνης της Βουλής των Αντιπροσώπων το περασμένο καλοκαίρι, είχε αναφέρει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε «πιέσει» τη Meta να «λογοκρίνει» περιεχόμενο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δήλωση που χρησιμοποιήθηκε από τον Τραμπ για να ανεβάσει στην προεκλογική του ατζέντα το επιχείρημα αλλοίωσης των εκλογών του 2020.
Στα βήματα του Μασκ
Το επόμενο διάστημα, λόγω των αλλαγών που αποφάσισε ο Ζούκερμπεργκ στη διαχείριση και των έλεγχο περιεχομένου στις πλατφόρμες της Meta, θα δούμε μια εντυπωσιακή αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο το Facebook και το Instagram χειρίζονται τους ψευδείς και παραπλανητικούς ισχυρισμούς, αλλά και το κακόβουλο περιεχόμενο. Ο Ζούκερμπεργκ αναγνώρισε ότι λόγω των αλλαγών θα «ξεφύγει» αναγκαστικά κακόβουλο περιεχόμενο, αλλά αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να το ανεχτούν οι χρήστες, μέχρι να λειτουργήσει σωστά το νέο σύστημα.
Τι αφαιρείται; Το ανεξάρτητο πρόγραμμα ελέγχου γεγονότων που λάνσαρε η Meta στις πλατφόρμες της το 2016, στον απόηχο των ισχυρισμών ότι απέτυχε να σταματήσει ρωσικούς, κινεζικούς και βορειοκορεατικούς λογαριασμούς από το να αξιοποιούν τις πλατφόρμες της για να διαδίδουν παραπληροφόρηση και να σπέρνουν τη διχόνοια μεταξύ των Αμερικανών. Η εταιρεία δημιούργησε ομάδες ασφαλείας, εισήγαγε αυτοματοποιημένα προγράμματα για να φιλτράρει ή να μειώνει την ορατότητα των ψευδών ισχυρισμών και θέσπισε ένα είδος ανεξάρτητου Ανώτατου Δικαστηρίου για δύσκολες αποφάσεις συντονισμού, γνωστό ως Συμβούλιο Εποπτείας. Έτσι, άρχισε να καταργεί περιεχόμενο από την πλατφόρμα της που έκρινε ως παραπληροφόρηση σχετικά με τις εκλογές, των εμβολιασμών, βία και ρητορική μίσους.
