Στην ορκωμοσία του ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τον στρατό για να “ανακτήσει” τη διώρυγα αυτή, μήκους 80 χιλιομέτρων, την οποία κατασκεύασαν οι ΗΠΑ και εγκαινιάστηκε το 1914. Ο έλεγχός της δόθηκε στον Παναμά το 1999 με βάση συμφωνία που είχε κλείσει με τη χώρα ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ.
“Η διώρυγα ανήκει και θα εξακολουθήσει να ανήκει στον Παναμά”, απάντησε ο πρόεδρος της χώρας, Χοσέ Ραούλ Μουλίνο.
Αυτή τη θαλάσσια οδό, την οποία χρησιμοποιούν κυρίως οι ΗΠΑ και η Κίνα, διαχειρίζεται η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά, μια ανεξάρτητη εταιρεία του Παναμά.
Όμως η κινεζική εταιρεία Hutchinson Ports εκμεταλλεύεται έπειτα από παραχώρηση τα λιμάνια Μπαλμπόα και Κριστομπάλ, που βρίσκονται στις δύο εισόδους της διώρυγας, στην πλευρά του Ατλαντικού και του Ειρηνικού.
Σε “περίπτωση κρίσης” το Πεκίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα λιμάνια αυτά “για να εμποδίσει το εμπόριο”, κατήγγειλε και ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο.
Η κυβέρνηση του Παναμά από την πλευρά της ανακοίνωσε χθες Τρίτη ότι ξεκινά “ενδελεχή οικονομικό έλεγχο” της Panama Port Company, θυγατρική της Hutchinson Ports, προκειμένου “να καθοριστεί αν οι παραχωρήσεις που έχουν γίνει (…) γίνονται σεβαστές και να επιβεβαιωθεί ότι η εταιρεία δηλώνει σωστά τα έσοδά της, τις πληρωμές και τους φόρους της”.
Η ίδια η εταιρεία απάντησε ότι “συνεργάζεται πλήρως” σε αυτή τη διαδικασία, διαβεβαιώνοντας ότι σε προηγούμενους ελέγχους είχε αποδειχθεί ότι σέβεται “τις υποχρεώσεις της”.
“Υπάρχουν λογικές ανησυχίες που συνδέονται με την παρουσία μιας κινεζικής εταιρείας”, εκτίμησε ο Μπέντζαμιν Γκεντάν, διευθυντής του προγράμματος για τη Λατινική Αμερική του Wilson Center με έδρα την Ουάσινγκτον. “Η διώρυγα έχει τεράστια αξία για τις ΗΠΑ, τόσο εμπορική όσο και στρατηγική, και δεν θα ήταν δύσκολο το Πεκίνο να διακόψει τις δραστηριότητές της”.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Ρεμπέκα Μπιλ Τσάβες, πρόεδρος του think tank «Interamerican Dialogue», “η Κίνα δεν εκμεταλλεύεται ούτε ελέγχει τη διώρυγα του Παναμά”: η χώρα της Κεντρικής Αμερικής “σέβεται” την ουδετερότητα της διώρυγας φροντίζοντας “την αποτελεσματική της λειτουργία”.
Ο Τραμπ κατήγγειλε ότι ο Παναμάς “εξαπατά” τις ΗΠΑ, σημειώνοντας ότι τα αμερικανικά πλοία θα έπρεπε να πληρώνουν λιγότερα χρήματα για να περνούν από τη διώρυγα.
“Πρόκειται για ένα παραπλανητικό επιχείρημα”, σχολίασε ο Ευκελίδης Τάπια, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στον Παναμά.
