Στο πλαίσιο τόσο της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), που είναι μια στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης η οποία στοχεύει στην επίτευξη μιας βιώσιμης και ουδέτερης από πλευράς άνθρακα οικονομίας μέχρι το 2050, όσο και των στόχων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) για μείωση των εκπομπών κατά 50% έως το 2050, η ναυτιλία έχει κληθεί να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις μιας πιο βιώσιμης λειτουργίας.
Ωστόσο, η πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, που πάει κόντρα στην πράσινη μετάβαση και την περιβαλλοντική νομοθεσία, φαίνεται να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στη θαλάσσια βιομηχανία. Η αμφισβήτηση της κλιματικής αλλαγής, από την πλευρά του, η αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συμφωνία του Παρισιού και η υποστήριξη της χρήσης ορυκτών καυσίμων έχουν ανατρέψει τη δυναμική των διεθνών προσπαθειών για μια πιο πράσινη ναυτιλία.
«Drill, baby, drill»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, όπως και στην προηγούμενη θητεία του στον Λευκό Οίκο, υποστηρίζει έντονα την αμερικανική βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, προωθώντας την εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα με το σύνθημα «drill, baby, drill».
Η πολιτική αυτή συνοδεύτηκε από τη χαλάρωση περιβαλλοντικών κανονισμών που στoχεύουν στη μείωση των ρύπων και στην ενίσχυση της πράσινης τεχνολογίας. Ο ίδιος χαρακτήρισε τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή απειλή για την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της χώρας, ενώ αποδυνάμωσε τις εσωτερικές νομοθεσίες για την προστασία του περιβάλλοντος.
Για τη ναυτιλία, αυτό σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς κόμβους του κόσμου, έχουν χαλαρώσει τη δέσμευσή τους για τη μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Το γεγονός αυτό όχι μόνο επηρεάζει τη στρατηγική του IMO, αλλά και υπονομεύει την προσπάθεια για καθολική υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, όπως η χρήση πράσινου υδρογόνου, αμμωνίας, μεθανόλης ή βιοκαυσίμων στα πλοία.
«Η επιμονή της πολιτικής Τραμπ στη χρήση ορυκτών καυσίμων δημιουργεί μια ανομοιογένεια και νοθεύει τον ανταγωνισμό. Ναυτιλιακές εταιρείες που επενδύουν σε καθαρές τεχνολογίες προκειμένου να συμμορφωθούν με αυστηρότερους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, κυρίως στην Ευρώπη, ενδέχεται να βρεθούν σε μειονεκτική θέση έναντι εκείνων που εξακολουθούν να λειτουργούν με φθηνότερα και πιο ρυπογόνα καύσιμα αφού θα είναι λιγότερο ανταγωνιστικές», επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές:
«Η ανισότητα αυτή προκαλεί ζητήματα όχι μόνο ανταγωνιστικότητας αλλά και επενδύσεων, αφού η επιβράδυνση της πράσινης μετάβασης από τις Ηνωμένες Πολιτείες ενισχύει τη ζήτηση για συμβατικά – ορυκτά καύσιμα σε ορισμένες αγορές, μειώνοντας την πίεση για τεχνολογικές καινοτομίες. Παράλληλα, δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, στον οποίο οι χώρες με χαμηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα δεν αναγκάζονται να εκσυγχρονίσουν τους στόλους τους, εμποδίζοντας την παγκόσμια πρόοδο».
Πράσινη τεχνολογία
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους της πολιτικής Τραμπ για τη ναυτιλία είναι η μείωση των επενδύσεων στην πράσινη τεχνολογία. Πολλές ναυτιλιακές εταιρείες διστάζουν να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες, καθώς δεν έχουν βεβαιότητα για τη μελλοντική εφαρμογή τους σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιπλέον, η υποστήριξη της κυβέρνησης Τραμπ προς τα παραδοσιακά καύσιμα αποθαρρύνει την έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, όπως η ηλεκτροδότηση των πλοίων ή η χρήση καυσίμων μηδενικών εκπομπών. Αντίθετα, παρατείνεται η εξάρτηση της ναυτιλίας από τις υπάρχουσες τεχνολογίες, γεγονός που αυξάνει το κόστος της μετάβασης στο μέλλον, όταν οι κανονισμοί θα γίνουν πιο αυστηροί.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μέσα σε λίγες ώρες από την ορκωμοσία του, την περασμένη Δευτέρα, ο Τραμπ υπέγραψε δεκάδες εκτελεστικά διατάγματα που καταργούν πολιτικές του Τζο Μπάιντεν, συμπεριλαμβανομένου ενός με τίτλο «Απελευθερώστε την αμερικανική ενέργεια», το οποίο βάζει τέλος σε εκταμιεύσεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για την ανάπτυξη πράσινων υποδομών.
