Η χώρα βρισκόταν σε αναβρασμό από μια φρικτή επίθεση μια ημέρα νωρίτερα, όταν ένας Αφγανός αιτών άσυλο ο οποίος βρισκόταν σε ένα πάρκο στο νότιο κρατίδιο της Βαυαρίας, χρησιμοποίησε ένα κουζινομάχαιρο για να μαχαιρώσει μέχρι θανάτου ένα 2χρονο αγόρι και έναν άνδρα που το φρόντιζε.
Για όσους τον γνώριζαν καλά, ο Μερτς – ο επόμενος καγκελάριος της Βαυαρίας – είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να επηρεαστεί τόσο από τα συναισθήματά του όσο και από μια ψυχρή λογική πολιτική ανάλυση. Εκείνη η νύχτα απέδειξε ότι μπορεί να συνδυάσει και τα δύο ταυτόχρονα.
Όπως είπε στους συναδέλφους του στην κατ’ ιδίαν συζήτηση που είχαν, οι δολοφονίες αυτές ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Τις προηγούμενες εβδομάδες η δημόσια υποστήριξη στο κόμμα του είχε αρχίσει να φθίνει – και η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) είχε αναρριχηθεί σε πρωτοφανή επίπεδα.
Ωστόσο, τα τραγικά αυτά περιστατικά είχαν ενισχύσει την αποφασιστικότητά του. Μέσα σε λίγες ώρες από το συμβάν στη Βαυαρία είχε αποφασίσει να δράσει ριζοσπαστικά τις τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής εκστρατείας, γεγονός που, όπως αποδείχτηκε, τον ώθησε στη νίκη.
«Ο Μερτς είναι κάποιος που μπορεί να συγκινηθεί συναισθηματικά», δήλωσε στο Politico ο Σεράπ Γκιουλέρ, ένας συντηρητικός βουλευτής που ενημερώθηκε από τον Μερτς αμέσως μετά τις δολοφονίες. «Αυτή η επίθεση, ειδικά επειδή έπληξε ένα παιδί, τον επηρεάσε πολύ βαθιά».
«Δεν με νοιάζει ποιος θα με ακολουθήσει»
Η επίθεση στο Ασάφενμπουργκ ήταν αυτή έδωσε τη σπίθα στον Μερτς. Εδώ και καιρό πίστευε ότι η συντηρητική Χριστιανοδημοκρατική Ένωσή του (CDU) έπρεπε να ακολουθήσει πιο σκληρή γραμμή στο μεταναστευτικό – ωστόσο η φύση της επίθεσης αυτής, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη υποστήριξη που κέρδισε το AfD, τον έπεισε ότι έπρεπε να το κάνει «τώρα ή ποτέ».
«Δεν με νοιάζει ποιος θα ακολουθήσει αυτό το μονοπάτι πολιτικά» δήλωσε στους δημοσιογράφους την επομένη της επίθεσης, υπονοώντας την κριτική που γνώριζε ότι θα του ασκηθεί επειδή «αγκάλιασε» τη ρητορική των λαϊκιστών αντιπάλων του. Έδειχνε νεκρικός, επιλέγοντας να φορέσει μαύρο κοστούμι και γραβάτα. «Απλώς λέω ότι δεν θα ακολουθήσω άλλο δρόμο».
Στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε αργά το βράδυ με τα μέλη του CDU, τους μίλησε για τη νέα του στρατηγική, τόσο ιστορική και ριζοσπαστική όσο και αμφιλεγόμενη. Όσοι τον άκουγαν, πρόσεχαν κάθε λέξη. Θεωρούσαν ότι ακούστηκε συναισθηματικός και ταραγμένος.
Στον μήνα που απέμενε μέχρι τις εκλογές, ο Μερτς τους είπε ότι θα προωθούσε σκληρές προτάσεις για το μεταναστευτικό στο κοινοβούλιο και δεν θα πτοούνταν ακόμη και αν αυτό σήμαινε ότι, για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας, θα στηριζόταν σε ψήφους από την άκρα δεξιά.
Ήταν ένα ρίσκο σεισμικών διαστάσεων. Ο κίνδυνος η τακτική αυτή να γυρίσει μπούμερανγκ ήταν τεράστιος, καθώς ήξερε ότι κάποιοι κεντρώοι ψηφοφόροι θα μπορούσαν να τρομοκρατηθούν τόσο πολύ που θα επέστρεφαν σε άλλα mainstream κόμματα και, ακόμα πιο κρίσιμο, ήξερε ότι η κίνηση αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αφαιρεί το στίγμα από το AfD και να ενισχύσει την υποστήριξή του.
Καταρρίπτοντας το μεταπολεμικό τείχος προστασίας
Η απόφαση αυτή άλλαξε δραματικά την πορεία της προεκλογικής εκστρατείας. Κυριολεκτικά εν μία νυκτί, η προσοχή όλων των κομμάτων μετατοπίστηκε στο ζήτημα της μετανάστευσης και στην πρόκληση που έθετε η κίνηση του Μερτς σε αυτό που οι Γερμανοί αποκαλούν «Brandmauer», το τείχος προστασίας, το οποίο μέχρι εκείνη τη στιγμή εμπόδιζε τα κυρίαρχα κόμματα να συνεργαστούν επίσημα ή ανεπίσημα με την ακροδεξιά.
Ξαφνικά «εξαφανίστηκαν» τα ερωτήματα που αναμενόταν να κυριαρχήσουν στις προεκλογικές συζητήσεις: πώς θα αναζωογονηθεί η παραπαίουσα οικονομία της χώρας, πώς θα εκσυγχρονιστεί ο στρατός ή πώς θα αντιμετωπιστεί ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία. Και όλα αυτά θα αποτελούσαν «παιχνίδι» στα χέρια του Μερτς.
