Το βασικό αίτημα ήταν η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα με έντονες διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα κράτη και τις αντιπροσωπείες τους. Σύμφωνα με τον Νικόλα Φαραντούρη «η Ευρώπη πρέπει να βγει μπροστά και να ηγηθεί της παγκόσμιας προσπάθειας. Πρέπει να μετατρέψει αυτή τη συγκυρία σε ευκαιρία γεωπολιτικής καινοτομίας και αυτονομίας, τόσο για λόγους περιβαλλοντικούς όσο και για λόγους γεωπολιτικούς. Τόσο, δηλαδή, για την προστασία του πλανήτη, της βιοποικιλότητας και των επόμενων γενεών. Όσο και επειδή η Ευρώπη δεν διαθέτει αρκετούς ορυκτούς πόρους ώστε να είναι αυτάρκης και άρα η εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων διαιωνίζει την οικονομική και πολιτική μας εξάρτηση».
Μια σύνοδος σε βαθιά κρίση
«Στην COP30 βρεθήκαμε σύντομα σε αχαρτογράφητα νερά», είπε ο κ. Φαραντούρης. «Στο προσχέδιο απόφασης που κυκλοφόρησε η προεδρία δεν υπήρχε καμία αναφορά στα ορυκτά καύσιμα — ούτε σε μείωση (phase-down), ούτε σε κατάργηση (phase-out)».
Η ΕΕ αντέδρασε και το απέρριψε ως «απαράδεκτα αδύναμο». Ακολούθησαν απειλές αποχώρησης από τις ευρωπαϊκές αντιπροσωπείες, ενώ στη σκηνή έβγαιναν διαρροές για έναν άτυπο συνασπισμό κρατών που επιχειρούσαν να «θάψουν» κάθε αναφορά στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Κάποιες χώρες όπως η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία και η Ινδία επιχείρησαν να μπλοκάρουν το κείμενο προκαλώντας αντοδράσεις, τις οποίες η Βραζιλία ως οικοδέσποινα προσπάθησε να αμβλύνει.
Τα σημεία αντιπαράθεσης
Α. Ορυκτά καύσιμα
Το κρίσιμο ερώτημα που ταλάνισε τις αντιπροσωπείες ήταν εάν θα δεσμευθεί η διεθνής κοινότητα για κατάργηση των ορυκτών καυσίμων; Η ΕΕ επεδίωξε σαφές, καθαρό «phasing out of fossil fuels». Οι ΗΠΑ δεν εκπροσωπήθηκαν επισήμως και απέφυγαν να τοποθετηθούν με σαφήνεια, λόγω αλλαγής πολιτικών προτεραιοτήτων της νέας Κυβέρνησης Τραμπ. Η Κίνα υποστήριξε μόνο «phase-down», δηλαδή βαθμιαία μείωση. Γενικά, οι πετρελαιοπαραγωγοί του ΟPEC μπλόκαραν κάθε ρητή δέσμευση.
Σύμφωνα με τον κ. Φαραντούρη, «το χάσμα ήταν τόσο βαθύ ώστε οι διαπραγματευτές δεν μιλούσαν την ίδια πολιτική γλώσσα».
Β. Κλιματική χρηματοδότηση
Οι αναπτυσσόμενες χώρες προσήλθαν με μεγάλες προσδοκίες. Ωστόσο, καμία χώρα δεν δέχτηκε να θέσει συγκεκριμένα όρια για χρηματοδότηση μετά το 2030, ο δε στόχος για χρηματοδότηση προσαρμογής μειώθηκε σχεδόν στο μισό με τις ευάλωτες χώρες να κάνουν λόγο για «ανισότητα κι όχι δικαιοσύνη».
Γ. Η κλιματική γεωπολιτική
Σύμφωνα με τον Νικόλα Φαραντούρη, «η COP30 ανέδειξε ένα βαθύ κενό στην παγκόσμια ηγεσία: Οι ΗΠΑ έχουν στραφεί σε πολιτικές που ευνοούν τη χρήση των δικών τους ορυκτών καυσίμων. Η Κίνα προτίμησε χαμηλούς τόνους και μικρές δεσμεύσεις. Και η ΕΕ είναι η μόνη που πήρε θέση αρχών, αλλά χωρίς συμμάχους.
