Πρόκειται για μια από τις παλαιότερες αυτόχθονες φυλές της χώρας, της οποίας ο πληθυσμός έχει πλέον σχεδόν εκμηδενιστεί.
Η φυλή Ρουμλουκίου πήρε το όνομά της από την ομώνυμη πεδινή περιοχή της Ημαθίας, γνωστή κατά την Οθωμανική περίοδο ως Ρουμλούκι, με επίκεντρο την Αλεξάνδρεια (παλαιότερα Γιδά).
Οι πρώτες αναφορές τοποθετούν τη δημιουργία της φυλής σε εποχές όπου εγχώρια πεδινά πρόβατα διασταυρώθηκαν με κοπάδια Αλβανών νομάδων, κυρίως Γκέγκηδων– που κατέβαιναν για διαχείμαση στη Μακεδονία.
Για δεκαετίες, η φυλή απλωνόταν σε μεγάλο τμήμα της Βόρειας Ελλάδας. Από τις εύφορες πεδιάδες της Ημαθίας και της Θεσσαλονίκης μέχρι τη Φλώρινα και το Μοναστήρι, φτάνοντας ακόμη και ως την Αλβανία.
Ωστόσο, η σταδιακή εγκατάλειψη παραδοσιακών πρακτικών εκτροφής, η εντατικοποίηση της παραγωγής και η απουσία οργανωμένων προγραμμάτων διατήρησης οδήγησαν σε ραγδαία μείωση του πληθυσμού της.
Μια προσπάθεια διάσωσης επιχειρήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’60 στο Ινστιτούτο Κτηνοτροφίας Γιαννιτσών, όπου συστάθηκε μικρό κοπάδι.
Παρά τις μελέτες και τη φροντίδα, η ομάδα ζώων μειωνόταν χρόνο με τον χρόνο έως ότου διαλύθηκε πλήρως το 1986. Μέσα στη δεκαετία του ’90, η φυλή θεωρήθηκε επίσημα εξαφανισμένη.
Ώσπου, πριν από λίγα χρόνια, ερευνητές του Κέντρου Ζωικών Γενετικών Πόρων Θεσσαλονίκης εντόπισαν ένα τελευταίο μετακινούμενο ποίμνιο στο Μικρό Μοναστήρι αυτό ακριβώς που σήμερα οδηγήθηκε σε θανάτωση λόγω ευλογιάς, προκαλώντας την τραγική αντίδραση του κτηνοτρόφου.
Από αυτό το κοπάδι είχε ήδη ξεκινήσει μια μικρή προσπάθεια ανασύνταξης της φυλής στην Κρύα Βρύση Πέλλας, υπό την καθοδήγηση της Αμάλθειας.
