«Ο μεγαλύτερος θησαυρός», λέει μια ρωσική παροιμία, «είναι η ειρήνη και η αρμονία». Με τον ρωσικό στρατό να έχει εισβάλλει στην Ουκρανία και να πολεμά σε αυτή για περισσότερο από έναν χρόνο, κάποιοι από αυτούς που έχουν αρχίσει να νιώθουν την ισχύ της παροιμίας της πατρίδας τους, είναι και οι Ρώσοι ολιγάρχες. Έναν χρόνο μετά τη ρωσική εισβολή, οι κορυφαίοι 23 Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι βλέπουν τον “θησαυρό” τους να εξαϋλώνεται.
Στην περίπτωσή τους, ο θησαυρός δεν είναι (μόνο) η ειρήνη, η αρμονία και η ηρεμία. Είναι και η παγκόσμια ισχύς και επιρροή τους, η οποία μειώνεται με τρομακτικούς ρυθμούς λόγω του πολέμου και των “απόνερών” του, δηλαδή των διεθνών κυρώσεων εις βάρος τους. Και επειδή οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια, οι 23 πιο πλούσιοι Ρώσοι “μπήκαν” στον πόλεμο με καθαρή συνολική περιουσία ύψους 339 δισεκατομμυρίων δολαρίων και, έναν χρόνο μετά, έχουν χάσει 67 δισεκατομμύρια από αυτή-δείγμα του πόσο τους έχουν “πονέσει” οι κυρώσεις για τον πόλεμο. Ποιοι είναι αυτοί που έχασαν και γιατί;
1. Αλεξέι Μορντάσοφ
Ο 56χρονος Αλεξέι Μορντάσοφ, αν και δεν είναι γνωστός στο ευρύ κοινό, είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας. Ο γιος των εργατών από το Τσερέποβετς, παρά την ταπεινή καταγωγή του, αναρριχήθηκε ταχύτατα… παντού. Ως “παιδί- θαύμα”, από πολύ μικρός έγινε οικονομικός διευθυντής και, στη συνέχεια CEO της μεγαλύτερης βιομηχανίας σιδηρου της Ρωσίας, Severstal. Έμεινε 19 χρόνια στη θέση αυτή, πριν παραιτηθεί, το 2015.
Ήδη, βέβαια, από νωρίς είχε… φροντίσει τον εαυτό του. Η ευκαιρία του, λένε οι κακές γλώσσες, του δόθηκε όταν ο ηλικιωμένος διευθυντής της βιομηχανίας του ζήτησε να αποκτήσει μετοχές ώστε να κρατήσει εκτός έναν outsider. Το σχέδιο ωστόσο δεν πήγε όπως είχε σχεδιάσει ο διευθυντής, καθώς ο Μορντάσοφ δεν ήταν διατεθειμένος να μείνει “αχυράνθρωπος”, αλλά κράτησε τις περισσότερες μετοχές για τον εαυτό του. Αυτό ήταν. Ήταν πλούσιος πια.
Στη συνέχεια ο Μορντάσοφ επεκτάθηκε παντού. Και, μέχρι την ημέρα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, είχε περιουσία ύψους 29,1 δισ. δολαρίων. Διαβλέποντας τι… ερχόταν, λίγο πριν από τις κυρώσεις του 2022 που τον έπληξαν, μετέφερε την ιδιοκτησία των πιο σημαντικών assets του, όπως τις μετοχές της μεγαλύτερης εταιρείας τουρισμού και αναψυχής της Ευρώπης, TUI (του ανήκει το 1/3 της εταιρείας και οι γερμανικές Αρχές ερευνούν τη μεταβίβαση των μετοχών ως δόλια) και των ορυχείων Nordgold. Τα είχε ξαναπεράσει, άλλωστε, αυτά. Το 2014 πούλησε άρον-άρον ό,τι είχε στις ΗΠΑ (κυρίως ορυχεία μετάλλων) λόγω της διπλωματικής έντασης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, δεν ήταν τόσο προετοιμασμένος. Από τις δυτικές κυρώσεις, έχασε το αγαπημένο του γιοτ “Lady M” και την, αξίας 115 εκατ. δολαρίων βίλα του στη Σαρδηνία, καθώς οι ιταλικές Αρχές “πάγωσαν” τα περιουσιακά του στοιχεία. To άλλο του superyacht, το 139 μέτρων Nord, διαφεύγει (προς το παρόν) σε άγνωστο λιμάνι εκτός ΕΕ -πιθανότατα στις Σεϋχέλλες, ή την Κίνα- για να γλιτώσει την κατάσχεση.
Κάπως έτσι, σήμερα, ο Μορντάσοφ το 2022 έφτασε να έχει περιουσία “μόλις” ως και 13,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία τελικά “έκλεισε” στα 19,8 δισεκατομμύρια, καταγράφοντας απώλειες 6,7 δισ. δολαρίων. Και διαμαρτύρεται για τις κυρώσεις που του έχουν επιβληθεί, λέγοντας ότι ποτέ δεν μπλεκόταν με την πολιτική. Αλλά και το ότι δεν καταλαβαίνει πως οι κυρώσεις σε βάρος του θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο να τελειώσει ο πόλεμος.
2.Βλαντιμίρ Λίσιν
Ο Λίσιν, στα 66 του χρόνια, είναι ο ορισμός του ολιγάρχη και του… χαμένου από τον πόλεμο. Είναι πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Μετάλλου και πρόεδρος και μεγαλομέτοχος του ομίλου NLMK, μιας από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες χάλυβα της Ρωσίας. Και με αυτή του την ιδιότητα, έχει καταφέρει να θέσει εαυτόν… στη μέση. Από τη μία, στο στόχαστρο της Δύσης μέσω κυρώσεων και από την άλλη, στη δυσμένεια του προέδρου Πούτιν. Αρχικά όταν, σε εσωτερική επιστολή του στο προσωπικό της NLMK έγραψε ότι “ο θάνατος των ανθρώπων στην Ουκρανία είναι μια τραγωδία που είναι δύσκολο να δικαιολογήσει, ή να εξηγήσει κανείς” και στη συνέχεια, όταν συντάχθηκε σε αυτούς που πιέζουν τον πρόεδρο Πούτιν να βρει μια ειρηνική, διπλωματική λύση στην αγωνία εκατομμυρίων ανθρώπων. “Αμέσως”.
Ξέρει από αγωνία και αγώνα ο Λίσιν. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηλεκτρολόγος σε ανθρακωρυχείο στη Σιβηρία και συνέχισε ως εργάτης σε σιδηρουργία στην κεντρική Ρωσία. Αργότερα, έγινε διευθυντής στις βιομηχανίες της Trans-World Group (όμιλος traders εμπορευμάτων που ειδικεύεται στο αλουμίνιο), η οποία ερευνήθηκε για τραπεζική απάτη και ο ίδιος ο Λίσιν για εμπλοκή στη δολοφονία πολιτικού.
Αφού αθωώθηκε, συνέχισε την καριέρα του παίρνοντας τον έλεγχο της NLMK, λιμανιών, ναυτιλιακών και της σιδηροδρομικής εταιρείας First Cargo. Ως λάτρης της σκοποβολής και πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Σκοποβολής, ο Λίσιν ήξερε ότι θα τεθεί στο στόχαστρο των δυτικών κυρώσεων. Από αυτές, η περιουσία του μειώθηκε σε έναν χρόνο από τα 26,2 στο χαμηλό των 18,4 δισεκατ. δολάρια και τελικά στα 20,5 δις.
3. Ρομάν Αμπράμοβιτς
