Ο Τσαρλς Πόντσι είναι ένας από τους πιο διάσημους απατεώνες στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Γεννημένος στο Λούγκο της Ιταλίας στις 3 Μαρτίου 1882, μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1903. Στη Βοστώνη, όπου έζησε, ενορχήστρωσε, μια από τις πιο διαβόητες απάτες στον κόσμο. Καθόλη τη διάρκεια της ζωής του, συμμετείχε σε μια σειρά από απάτες από τις οποίες αποκόμισε εκατομμύρια δολάρια.
Πιο αναλυτικά, ο Τσαρλς Πόντσι γεννήθηκε σε μια ιταλική οικογένεια της μεσαίας τάξης και από την παιδική του ηλικία εμφάνιζε εγκληματικές τάσεις, κλέβοντας συχνά τους γονείς και τους ιερείς της γειτονιάς του, σύμφωνα με τα όσα μεταδίδει το therichest. Ο Πόντσι άρχισε να φοιτά στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, La Sapienza όπου ξεκίνησε να κάνει παρέα με πλούσιους φοιτητές.
Ως αποτέλεσμα, ο νεαρός ξέμεινε από χρήματα μέσα σε τέσσερα χρόνια, γεγονός που τον οδήγησε να εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο. Τελικά μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1903, αναζητώντας μια προσοδοφόρα καριέρα. Το 1919, ο Πόντσι βρήκε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τα «διεθνή ταχυδρομικά κουπόνια απάντησης». Εκείνη την εποχή, μπορούσε κανείς να αγοράσει αυτά τα κουπόνια σε μια χώρα και να τα ανταλλάξει με γραμματόσημα σε μια άλλη. Ο σχεδιασμός αποσκοπούσε στη διευκόλυνση της διασυνοριακής αλληλογραφίας.
Ο Πόντσι συνειδητοποίησε ότι μπορούσε να αγοράσει αυτά τα κουπόνια σε χώρες με αδύναμα νομίσματα και να τα εξαργυρώσει στις Ηνωμένες Πολιτείες για κέρδος. Ονόμασε το εγχείρημά του «Εταιρεία Χρηματιστηρίου Αξιών» και άρχισε να ζητά επενδύσεις.
Ουσιαστικά, επρόκειτο για μία απάτη που αργότερα, θα ονομαζόταν «Ponzi Scheme», δηλαδή, το σχήμα Πόντσι. Στην απάτη αυτή, ο Πόντσι υποσχέθηκε σε επενδυτές μεγάλα κέρδη σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Η ιδέα ήταν να αγοράσει διεθνείς ανταλλαγές νομισμάτων και να τις πουλά στην Αμερική με κέρδος. Ωστόσο, η πραγματική πηγή εισοδήματος για το σχέδιο ήταν η επιστροφή χρημάτων από νέους επενδυτές σε παλαιότερους επενδυτές, χωρίς ποτέ να υπάρξει πραγματική αγοραπωλησία νομισμάτων. Η απάτη αρχικά σημείωσε επιτυχία, και ο Πόντσι κατάφερε να συγκεντρώσει εκατομμύρια δολάρια από επενδυτές.
Η επιτυχία αυτή ωστόσο, του σχεδίου του Πόντσι εξαρτιόταν από την ικανότητά του να προσελκύει μια σταθερή ροή νέων επενδυτών. Αυτό το πέτυχε καλλιεργώντας μια εικόνα πλούτου και επιτυχίας, κυκλοφορώντας με ένα πολυτελές Locomobile και φορώντας ακριβά κοστούμια. Ο Πόντσι είχε επίσης ταλέντο στην αυτοπροβολή, χρησιμοποιώντας εφημερίδες καθώς και τη μέθοδο «από στόμα σε στόμα» για να διαδώσει τη φαινομενικά θαυματουργή επενδυτική του ευκαιρία.
Η κατάρρευση μιας ψεύτικης αυτοκρατορίας
Το σχέδιο του Πόντσι άρχισε σταδιακά να καταρρέει καθώς ο αριθμός των νέων επενδυτών δεν ήταν αρκετός για να καλύψει τα κέρδη των παλαιότερων επενδυτών. Τον Αύγουστο του 1920, οι εφημερίδες της Βοστώνης άρχισαν να αναφέρουν ότι υπήρχαν αμφιβολίες για το «σχέδιο Πόντσι».
Συγκεκριμένα, η Boston Post δημοσίευσε μια έκθεση για τη λειτουργία της ιδέας του Πόντσι, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της επιχείρησής του και την πηγή των κερδών του. Στη συνέχεια, προκλήθηκε ένα ντόμινο εξελίξεων, με άλλες εφημερίδες και οικονομικούς εμπειρογνώμονες να εντάσσονται στη χορωδία του σκεπτικισμού. Καθώς οι αμφιβολίες για την Εταιρεία Χρηματιστηρίου Αξιών αυξάνονταν, οι επενδυτές άρχισαν να ζητούν τα χρήματά τους πίσω.
Οι ανησυχίες αυτές οδήγησαν σε αποκαλύψεις ότι η εταιρεία του Πόντσι δεν είχε καμία νομική βάση και ότι η επένδυση στο σχέδιο ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη. Οι επενδυτές προσπάθησαν να αποσύρουν τα χρήματά τους, αλλά ο Πόντσι δεν μπορούσε να τους επιστρέψει τα χρήματα τους εξαιτίας της ανεπάρκειας κεφαλαίων.
Ο ίδιος προσπάθησε να αποτρέψει την καταστροφή πληρώνοντας ορισμένους επενδυτές και διαβεβαιώνοντας άλλους ότι τα χρήματά τους ήταν ασφαλή. Ωστόσο, η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη, αρχίσει αφού οι αρχές ξεκίνησαν σύντομα έρευνα για την επιχείρηση του.
Τον Αύγουστο του 1920, κρατικοί και ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι εισέβαλαν στα γραφεία της Εταιρείας Χρηματιστηρίου Αξιών, τερματίζοντας ουσιαστικά το σχέδιο του Πόντσι. Οι αρχές συνέλαβαν και κατηγόρησαν τον Πόντσι για πολλαπλές κατηγορίες απάτης. Τελικά ομολόγησε την ενοχή του. Καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης για 5 χρόνια. Μετά την αποφυλάκισή του, ο Πόντσι επέστρεψε στην Ιταλία, όπου συνέχισε να εμπλέκεται σε διάφορες απάτες που αφορούσαν την κυβέρνηση του Μουσολίνι στην Ιταλία. Άφησε την τελευταία του πνοή στο Ρίο ντε Τζανέιρο στις 18 Ιανουαρίου 1949, έχοντας ως περιουσία μόλις 75 δολάρια.
