Ελλάδα

Κύπρος: Μαθήματα συμπρεληπτικότητας στα Πανεπιστήμια – Τέλος η «γεροντοκόρη» και το «πατρικό σπίτι»

Οδηγός για τήρηση της πολιτικής ορθότητας στον γραπτό και τον προφορικό λόγο έχει καταρτίσει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), το οποίο διαθέτει «Γραφείο Διαφορετικότητας και Συμπερίληψης».

Ο Οδηγός έχει σταλεί σε όλα τα μέλη του προσωπικού (Ακαδημαϊκό και Διοικητικό) και περιέχει συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς θα αποφεύγεται η χρήση σεξιστικής γλώσσας. Όπως τονίζεται στον Οδηγό, «η χρήση μη σεξιστικής γλώσσας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, αφού η γλώσσα πέραν από κώδικας επικοινωνίας είναι και φορέας ιδεολογίας».

Ο «Οδηγός Συμπεριληπτικής Γλώσσας» είχε εγκριθεί το 2022 και αναθεωρήθηκε προσφάτως από τον γλωσσολόγο Δρ. Γιώργο Β. Γεωργίου. Σημειώνεται πως στον εν λόγω Οδηγό υπάρχουν αρκετά σημεία που διορθώνουν στρεβλώσεις αλλά υπάρχουν και υπερβολές που όπως μας ανέφεραν εργαζόμενοι στο ΤΕΠΑΚ, μάλλον ενοχλούν παρά διευκολύνουν.

Πάντως σε καμία περίπτωση δεν προτείνεται το σύμβολο «@» με το οποίο καταργούνται τα φύλα και τα γένη, για να χωράνε αρσενικά, θηλυκά, άφυλα και ό,τι άλλο θα μπορούσε να σκεφτεί η ομάδα που προωθεί την τάση αυτή.

Στον Οδηγό επισημαίνεται πως «όσον αφορά τις διάφορες γλωσσικές επιλογές θα πρέπει να έχει κανείς υπόψη ότι δεν αποτελούν τελεσίδικες αποφάσεις, αλλά ότι στην πραγματικότητα, η επιλογή συγκεκριμένων γλωσσικών χρήσεων μεταξύ ορθών συνήθως καθορίζεται, από εξωγλωσσικούς παρά από ενδογλωσσικούς παράγοντες. Αυτό που εν τέλει ονομάζουμε ‘γλωσσικό αίσθημα’, το οποίο προφανώς πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη προκειμένου οι όποιοι προτεινόμενοι τύποι να διατηρηθούν, καθορίζεται από παράγοντες όπως η κοινωνική τάξη, το γλωσσικό υπόβαθρο, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και οι σφαίρες κοινωνικής επιρροής, όπως είναι η εκπαίδευση και τα ΜΜΕ».

«Από μηχανής Θεά» και τέλος στη «γεροντοκόρη»

Ο Οδηγός προτείνει «υιοθέτηση εναλλακτικών πρακτικών στους δημόσιους χώρους της εκπαίδευσης, των Μ.Μ.Ε., της πολιτικής και εν γένει του δημοσίου λόγου και των δημόσιων εγγράφων…»

· Επιβάλλεται η κατάργηση ή ανακύκλωση σεξιστικών όρων (π.χ. γεροντοκόρη, δεσποινίς).

·
Προτείνεται η συχνή χρήση του θηλυκού γένους με σκοπό την κριτική των στερεοτύπων στον δημόσιο και ιδιωτικό χώρο (π.χ. η από μηχανής θεά, η διευθύντρια).

·
Γίνεται εισήγηση για συμμετοχή γυναικών/φεμινιστριών γλωσσολόγων στις διαδικασίες καθορισμού της γλώσσας.

· Επίσης προτείνεται η χρήση εναλλακτικών ρόλων/προτύπων για τα δύο φύλα στην εκπαίδευση (π.χ. η πυροσβεστίνα, η ψυχαναλύτρια, ο νηπιαγωγός).

·
Θα πρέπει να γίνεται χρήση διπλών (αρσενικών και θηλυκών) τύπων στις γενικές αναφορές (μαθητής/τρια).

· Επίσης προτείνεται η καθιέρωση καινούριων όρων που εκφράζουν τη γυναικεία πραγματικότητα (π.χ. τεκνοθεσία αντί του όρου υιοθεσία).

· Αναγκαία θεωρείται η ευαισθητοποίηση στο θέμα του γλωσσικού σεξισμού στην εκπαίδευση, τα Μ.Μ.Ε. και τις πολιτικές οργανώσεις

Κατόπιν αυτών, κατά τον «Οδηγό Συμπεριληπτικότητας» του ΤΕΠΑΚ «πρέπει να γίνεται αναφορά και σε δημότριες (όχι μόνο σε δημότες), εκπαιδεύτριες (όχι μόνο εκπαιδευτές), μικρές και μεγάλες (όχι μόνο μικρούς και μεγάλους), πολίτισσες ή συμπολίτισσες (όχι μόνο πολίτες και συμπολίτες), ειδικές (όχι μόνο ειδικούς), όλες (όχι μόνο όλους), διευθύντριες (όχι μόνο διευθυντές), επιθεωρήτριες (όχι μόνο επιθεωρητές), επιμελήτριες (όχι μόνο επιμελητές) κ.ο.κ».

Να γίνεται διευκρίνιση φύλου

Όπως αναφέρεται στον Οδηγό του ΤΕΠΑΚ, συχνά, γίνεται χρήση του αρσενικού άρθρου ως περιληπτικού και για το θηλυκό. Για παράδειγμα, «οι φοιτητές», «οι ακαδημαϊκοί», «οι λειτουργοί», «οι εκπαιδευτικοί», «οι πρόσφυγες», «οι δημότες» κ.ο.κ. Σε αυτή την περίπτωση μπορούν να αναφέρονται και τα δύο γένη, είτε με τη χρήση του θηλυκού ονόματος μαζί με το άρθρο, είτε με αναφορά σε «γυναίκες και άντρες» ή «άντρες και γυναίκες», είτε με την αναφορά και στα δύο άρθρα στην αιτιατική: οι φοιτήτριες και οι φοιτητές ή οι φοιτήτριες /-ες ή οι φοιτητές/-τριες, οι ακαδημαϊκοί, άντρες και γυναίκες ή γυναίκες και άντρες, τις/τους λειτουργούς (στην αιτιατική) κ.ο.κ.

Δημοφιλέστερα

To Top