Η ελληνική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης νιώθουν δικαιωμένοι για τις έγκυρες προειδοποιήσεις και εκκλήσεις για αφύπνιση της Ε.Ε. και ανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος της, έχοντας πιάσει από νωρίς τα μηνύματα που έρχονταν από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ταυτόχρονα, επιδιώκουν την ενίσχυση του αυτόνομου στρατηγικού και γεωπολιτικού ρόλου της Ε.Ε.
Η Αθήνα θέλει να έχει δυναμικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία αφύπνισης της Ε.Ε. και αναδιάταξής της ώστε να εκφράζεται με ενιαία φωνή και στρατηγική απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις. Παράλληλα, ανεξαρτήτως της νέας μορφής που θα πάρουν οι διατλαντικές σχέσεις, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα η διατήρηση του υψηλού επιπέδου των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, που χτίστηκε με πολύ μεγάλη προσπάθεια τα τελευταία χρόνια. Και αυτή την ειδική αποστολή αναλαμβάνει την Τετάρτη ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στη συνάντηση που θα έχει με τον νέο Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο στην Ουάσινγκτον.
Η Ε.Ε., βουλιάζοντας σε έναν επικίνδυνο εφησυχασμό, αγνόησε τα τελευταία χρόνια τις προκλήσεις που είχε μπροστά της, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σήμερα ενώπιον δύσκολων επιλογών. Είναι προφανές ότι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας είναι ένα σχέδιο που δεν υλοποιείται σε ορίζοντα διετίας ή τριετίας. Ετσι, η Ε.Ε. θα πρέπει να βρει εναλλακτικές απαντήσεις στο μείζον ερώτημα που τίθεται σήμερα, λόγω της Ουκρανίας, για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ευάλωτη η Ευρώπη
Καθώς η κρίση αυτή βρήκε την Ε.Ε. χωρίς ισχυρή ηγεσία και με σοβαρά προβλήματα στην ευρωπαϊκή οικονομία, τη Γερμανία να προσπαθεί να εξέλθει από την πολιτική κρίση, η Ενωση εμφανίζεται ευάλωτη απέναντι στον καταιγιστικό Αμερικανό πρόεδρο. Πολύ περισσότερο, δε, όταν η ενότητά της σε κρίσιμες επιλογές βρίσκεται υπό αμφισβήτηση, με δυνάμεις όπως η Ρωσία, αλλά και η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ να προσπαθούν να τη διασπάσουν, επενδύοντας σε φιλικά προσκείμενες κυβερνήσεις.
Η προσπάθεια του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να αναλάβει την ευθύνη για τη διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής στάσης δεν οδήγησε σε αποτελέσματα πέρα από ευχολόγια που ακούστηκαν στις δύο μίνι συνόδους που συγκάλεσε. Τώρα, ο ίδιος αναλαμβάνει το βάρος της διαπραγμάτευσης με τον Ντόναλντ Τραμπ τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο για το μείζον θέμα της Ουκρανίας, το οποίο αφορά, όμως, το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων και την ασφάλεια της Ευρώπης. Στον Λευκό Οίκο θα βρίσκεται και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, σε μια ακόμη ένδειξη των προθέσεών του να ακολουθήσει μια πορεία πιο κοντά στην Ε.Ε. παρά στο Brexit.
Βεβαίως, δεν είναι γνωστό αν ο κ. Μακρόν έχει τη δυνατότητα και την εξουσιοδότηση να συζητήσει λεπτομέρειες του ουκρανικού ζητήματος με τον κ. Τραμπ. Ωστόσο, για να μη μετατραπεί η Ευρώπη σε παθητικό παρατηρητή, πέρα από τις διακηρύξεις, οφείλει να διαμορφώσει και να καταθέσει το δικό της «ευρωπαϊκό» σχέδιο για την Ουκρανία. Αυτό δεν θα αφορά μόνο την ανάληψη υποχρεώσεων για την ανοικοδόμηση και τις εγγυήσεις ασφαλείας, έπειτα από μια ειρηνευτική συμφωνία που θα κλειστεί μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Η Ε.Ε. πρέπει να έχει ορατό διπλωματικό αποτύπωμα», τόνιζε ανώτερη διπλωματική πηγή, ενώ δεν απέκλειε το ενδεχόμενο η όποια πρωτοβουλία να αναληφθεί από ομάδα κρατών-μελών ώστε να παρακαμφθούν αντιδράσεις συγκεκριμένων χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμάται ότι ενεργοποιήθηκε και η προβληματική, όπως αποδείχθηκε, πρωτοβουλία Μακρόν, ο οποίος τώρα ανέλαβε την προσπάθεια κατευνασμού του προέδρου Τραμπ και διάσωσης των διατλαντικών σχέσεων.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έδωσε το στίγμα της ελληνικής προσέγγισης τονίζοντας ότι είναι «σημαντικό να μιλάμε με τη νέα αμερικανική διοίκηση ανοικτά, ειλικρινά, χωρίς να σημαίνει ότι συμφωνούμε σε όλα». Οσον αφορά την Ουκρανία, επέμεινε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει λύση στην Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία» και πως «δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για την ασφάλεια στην Ευρώπη χωρίς την Ευρώπη».
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης αναλαμβάνει μια εξαιρετικά λεπτή αποστολή από τη Δευτέρα, καθώς, φτάνοντας στη Νέα Υόρκη και πριν από τη συνάντησή του με τον Μάρκο Ρούμπιο την Τετάρτη, θα τοποθετηθεί σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με θέμα την Ουκρανία, όπου θα επαναλάβει τη συγκεκριμένη θέση. Την Τρίτη, ο κ. Γεραπετρίτης θα μιλήσει ξανά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αυτή τη φορά για τη Μέση Ανατολή, δύο θέματα που βρίσκονται στην κορυφή της αμερικανικής ατζέντας.
Ο κ. Γεραπετρίτης έχει το προνόμιο να είναι από τους πρώτους υπουργούς Εξωτερικών που φτάνουν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Μ. Ρούμπιο, γεγονός που προσδίδει επιπλέον βάρος στην αποστολή του Ελληνα υπουργού. Αν και είναι ο πρώτος Ευρωπαίος υπουργός που θα συναντηθεί με τον κ. Ρούμπιο, δεν επιθυμεί η συνάντηση να περιοριστεί αποκλειστικά στην ατζέντα του ουκρανικού ζητήματος και των διατλαντικών σχέσεων, ούτε να εμφανιστεί ως εκπρόσωπος της Ε.Ε., ρόλος που, άλλωστε, δεν του έχει ανατεθεί.
