Στον ρόλο και τη σημασία του υδρογόνου στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση και μάλιστα με άμεσες εφαρμόσιμες πολιτικές δράσεις αναφέρεται σε παρέμβασή του με αφορμή τις συνεχείς ευρωπαϊκές κινήσεις για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας, ο Βασίλης Γρηγορίου, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Advent Technologies Holdings.
Με την ευκαιρία και της νέας χρονιάς, ο κ. Γρηγορίου επισημαίνει ότι «τo 2022 ήταν μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις. Η πανδημία του COVID-19, ο υψηλός πληθωρισμός και οι απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις συνέχισαν να επηρεάζουν σε πρωτόγνωρο βαθμό την παγκόσμια οικονομία και κοινωνία, εισάγοντάς μας σε μια νέα πραγματικότητα και καθιστώντας άμεση την ανάγκη για αναδιαμόρφωση του modus operandi σε αμέτρητους τομείς. Στον τομέα της ενέργειας, η ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση που προκάλεσε η άδικη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δημιούργησε έντονους προβληματισμούς σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς πριν τον πόλεμο η Ευρώπη βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία. Παρόλα αυτά και όπως πολύ ορθά αναφέρεται σε ένα από τα πιο γνωστά ρητά που αποδίδονται στον Albert Einstein, «στη μέση κάθε δυσκολίας εμφανίζεται η ευκαιρία».
Κατά τον κ. Γρηγορίου «οι αυξανόμενες τιμές των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επιτακτική ανάγκη για διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια, επιτάχυναν σημαντικά την πράσινη μετάβαση, αναγκάζοντας τα κράτη-μέλη της Ευρώπης να στραφούν στην ταχύτερη υιοθέτηση εναλλακτικών, πιο οικολογικών μορφών ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, το 2022 είδαμε να ανακοινώνονται σημαντικές επενδύσεις και να λαμβάνουν χώρα μαζικές πρωτοβουλίες με στόχο τη ραγδαία αύξηση της ικανότητας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δίνοντας στο υδρογόνο τον ρόλο του επιταχυντή της πράσινης ενεργειακής μετάβασης. Με τον μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος να επείγει, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε το σχέδιο REPowerEU, ως απάντηση στις προκλήσεις που έφερε το νέο τοπίο της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας. Φτάνοντας λοιπόν στο σήμερα και στο τι μας επιφυλάσσει η νέα χρονιά, δε χωρά αμφιβολία ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής για τη βιομηχανία υδρογόνου στην Ευρώπη. Με τα σχέδια, τις επενδύσεις και τη ζήτηση να βρίσκονται ήδη εδώ, το επόμενο και σημαντικότερο βήμα είναι η υλοποίηση όλων αυτών των φιλόδοξων έργων που θα μας φέρουν ακόμα πιο κοντά σε ένα μέλλον καθαρής ενέργειας και στον τερματισμό της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Με την εφαρμογή του σχεδίου REPowerEU, τα επόμενα χρόνια η Ευρώπη θα διαθέτει επαρκή ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και ανανεώσιμα αέρια ώστε να επιταχύνει την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας μέσω του ταχύτερου εξηλεκτρισμού και της μετάβασης στο υδρογόνο. Στις ΗΠΑ, μέσα από το Νομοσχέδιο για την Μείωση του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act), η ανάπτυξη της αγοράς καθαρής ενέργειας αναμένεται να αναπτυχθεί εξίσου σημαντικά, ενώ τα κίνητρα που περιλαμβάνονται στο νέο Νομοσχέδιο πρόκειται να μετατρέψουν την χώρα σε έναν από τους κύριους παραγωγούς υδρογόνου παγκοσμίως.
Οι προκλήσεις
«Φυσικά, οι προκλήσεις μιας οικονομίας που βασίζεται στο υδρογόνο εξακολουθούν να είναι πολλές» τονίζει ο κ. Γρηγορίου και προσθέτει χαρακτηριστικά: «Το κόστος παραγωγής υδρογόνου σε μεγάλη κλίμακα, οι επενδύσεις σε υποδομές, η αποθήκευση, η μεταφορά και η διανομή, και η αντιστοίχιση της προσφοράς με την ζήτηση είναι κάποιες από τις σημαντικότερες. Ωστόσο, οι συντονισμένες προσπάθειες της βιομηχανίας, των εθνικών και ευρωπαϊκών θεσμών έρευνας και ανάπτυξης έχουν δημιουργήσει αρκετές πρωτοβουλίες σκοπός των οποίων είναι η άμβλυνση των παραπάνω προβλημάτων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναφοράς εντάσσεται και το Fit for 55, ένα νομοθέτημα της ΕΕ που αποσκοπεί στη διαμόρφωση ενός συνεκτικού και ισορροπημένου πλαισίου για την επίτευξη του στόχου μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030. Παράλληλα, ο αποτελεσματικός συντονισμός σε όλη την αλυσίδα αξίας υδρογόνου, ο επιμερισμός του κινδύνου και η αξιοποίηση ήδη υπαρχουσών υποδομών μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη σύνδεση προσφοράς και ζήτησης σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ η δημιουργία πρόσθετων μέτρων για την άμβλυνση της επενδυτικής αβεβαιότητας έως ότου τεθεί σε ισχύ το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι απαραίτητη.
Όπως και να έχει, θα πρέπει να αναλογιστούμε πως βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή ενός δύσκολου αλλά απαραίτητου να διαβούμε δρόμου. Το φυσικό αέριο αυτή τη στιγμή μπορεί να κυριαρχεί και θα συνεχίσει να κυριαρχεί για κάποια χρόνια, αλλά όπως φαίνεται από τις τελευταίες εξελίξεις, η ώρα του υδρογόνου πλησιάζει. Σε εθνικό επίπεδο, το Υπουργείο Ενέργειας πρόσφατα κατέθεσε τον πρώτο Εθνικό Κλιματικό Νόμο της Ελλάδας στη Βουλή. Ο πρώτος Εθνικός Κλιματικός Νόμος ορίζει το θεσμικό πλαίσιο και θέτει συγκεκριμένους στόχους για τη σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με έναν από αυτούς, να είναι η σταδιακή αντικατάσταση του φυσικού αερίου από ανανεώσιμα αέρια, όπως το βιομεθάνιο και το πράσινο υδρογόνο (που παράγεται με την μέθοδο της ηλεκτρόλυσης του νερού από ηλεκτρικό ρεύμα προερχόμενο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας».
Το μελλοντικό ενεργειακό μίγμα
Ο κ. Γρηγορίου εμφανίζεται βέβαιος ότι «σε κάθε περίπτωση, το υδρογόνο θα αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι του μελλοντικού ενεργειακού μείγματος. Διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην επίτευξη βασικών πρωτοβουλιών πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Green Deal), το υδρογόνο θα χρησιμοποιείται μελλοντικά ως καύσιμο αλλά και ως μέσο αποθήκευσης αιολικής και ηλιακής ενέργειας, έχοντας πολλές άμεσες εφαρμογές στους τομείς της βιομηχανίας, των μεταφορών, της ενέργειας και των κτιρίων. Παράλληλα, το υδρογόνο θα χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη για την παραγωγή λιπασμάτων και εναλλακτικών υγρών καυσίμων, όπως η μεθανόλη και η αμμωνία. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να δούμε τις κυψελίδες καυσίμου να εντάσσονται δυναμικά στην καθημερινότητά μας αντικαθιστώντας τις γεννήτριες ντίζελ και την αυξανόμενη παραγωγή πράσινου υδρογόνου να κάνει την τιμή του υδρογόνου ανταγωνιστική με αυτή των ορυκτών καυσίμων. Όντας μια σχετικά νέα βιομηχανία που θα εξελιχθεί με ταχύτατους ρυθμούς, είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε ότι η βιομηχανία του υδρογόνου τα επόμενα χρόνια θα δημιουργήσει πάρα πολλές νέες ευκαιρίες απασχόλησης σε Ελλάδα και Ευρώπη».
Και καταλήγει:
«Είναι πλέον προφανές ότι η Ευρώπη σκοπεύει να πρωτοπορήσει στον τομέα του υδρογόνου. Είναι λοιπόν μια ιστορική ευκαιρία και για τη χώρα μας να αποτελέσει βασικό μέρος αυτής της πρωτοπορίας. Μαζί με την Πορτογαλία, έχουμε τις ιδανικότερες καιρικές συνθήκες για την παραγωγή ανανεώσιμων στην Ευρώπη, ενώ διαθέτουμε την απαραίτητη τεχνογνωσία και διεθνώς φημισμένα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια στα οποία μπορεί να «στηριχτεί» αυτή η νέα βιομηχανία. Τη νέα χρονιά, η υλοποίηση ενός μεγάλου αριθμού Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος στην αλυσίδα αξίας «Τεχνολογίες και Συστήματα Υδρογόνου», συμπεριλαμβανομένου και του Green HiPo της Advent Technologies (με περιοχή υλοποίησης τη Δυτική Μακεδονία), αναμένεται να ξεκινήσει. Η υλοποίηση όλων αυτών των έργων πρόκειται να επαναπροσδιορίσει την γεωπολιτική δυναμική της ενέργειας στην Ευρώπη, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον από την εξασφάλιση πρόσβασης σε ενεργειακούς πόρους στη δημιουργία αυτών. Σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης, το υδρογόνο έρχεται να περιορίσει τη συνεχή ανάγκη καλλιέργειας «ενεργειακών σχέσεων» με εξωτερικούς προμηθευτές και να καταστίσει μακροπρόθεσμα την ΕΕ ενεργειακά αυτόνομη και ανθεκτική».
