Η αλλαγή στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο σε βάθος 15ετίας είναι τουλάχιστον θεαματική. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το 1996 η Κύπρος είχε μόλις 1.962 φοιτητές σε δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα, με τους αλλοδαπούς να ανέρχονται τότε σε μόλις 160 άτομα. Σήμερα, με τη λειτουργία των 10 πανεπιστημίων, από τα οποία τα τρία είναι δημόσια και τα επτά ιδιωτικά, οι αντίστοιχοι αριθμοί ανέρχονται σε 23.812 Κύπριους και 30.423 ξένους φοιτητές. Τα μη κρατικά πανεπιστήμια της Κύπρου άρχισαν να λειτουργούν τον Σεπτέμβριο του 2007 μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου και σήμερα αποτελούν παράγοντα καθοριστικής σημασίας για την οικονομία της συνεισφέροντας περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως.
Οι αλλαγές που συντελέστηκαν από τότε που νομοθετήθηκε η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων μέχρι σήμερα είναι θεαματικές. Την εποχή εκείνη οι Κύπριοι φοιτητές που σπούδαζαν στο εξωτερικό ξεπερνούσαν τους 22.000. Σήμερα, στην Κύπρο σπουδάζουν 55.000 φοιτητές, από τους οποίους το 36% προέρχεται από την Ε.Ε. – όχι μόνο επέστρεψαν οι Κύπριοι, αλλά ήρθαν και χιλιάδες αλλοδαποί. Ειδικά στη μετά Brexit εποχή, η Κύπρος έχει αναδειχθεί σε ισχυρό πόλο έλξης για τους ενδιαφερόμενους. Προσιτά δίδακτρα και χαμηλό σχετικά κόστος ζωής, στα συν. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η κοινή γλώσσα παίζει σημαντικό ρόλο: ο ένας στους τρεις φοιτητές στην Κύπρο είναι Ελληνας.
Το ακαδημαϊκό προφίλ
Η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2007, πριν καν συμπληρωθούν δύο χρόνια από την ψήφιση του νόμου «Περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων» [109 (1) 2005].
Την περίοδο εκείνη οι Κύπριοι φοιτητές που σπούδαζαν στο εξωτερικό ξεπερνούσαν τους 22.500 χιλιάδες, σύμφωνα με στοιχεία της Κυπριακής Στατιστικής Υπηρεσίας. Πέρσι, την ακαδημαϊκή χρονιά 2022-23, οι Κύπριοι φοιτητές του εσωτερικού ήταν 23.812 ενώ οι ξένοι φοιτητές ήταν 30.423 – η τάση σαφώς αντεστραμμένη. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-19 σε σύνολο 22.823 Κυπρίων που σπούδαζαν σε κυπριακά πανεπιστημιακά ιδρύματα πλέον του 55% αυτών φοιτούσαν στα ιδιωτικά (12.598). Σήμερα, στην Κύπρο υπάρχουν περίπου 55.000 φοιτητές συνολικά, από τους οποίους οι 40.000 φοιτούν στα πανεπιστήμια και οι υπόλοιποι σε ιδιωτικές και Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Από το σύνολο αυτών των 55.000 φοιτητών, το 43% είναι Κύπριοι, 36% είναι από χώρες-μέλη της Ε.Ε. και 21% από τρίτες χώρες.
Σήμερα, λειτουργούν στην Κύπρο δέκα πανεπιστήμια, τρία δημόσια και επτά ιδιωτικά. Τα δημόσια είναι: το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Τα ιδιωτικά είναι: Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (www.euc.ac.cy), Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (www.unic.ac.cy), Frederick University (www.frederick.ac.cy), Πανεπιστήμιο Νεάπολις (www.nup.ac.cy), University of Central Lancashire – Cyprus (www.uclancyprus.ac.cy), Philips University (www.philipsuni.ac.cy), American University of Cyprus (www.aucy.ac.cy). Ολες οι επαρχίες, πλην της Αμμοχώστου, έχουν τουλάχιστον από ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ενώ τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά αναμένεται η έναρξη της λειτουργίας ακόμη δύο ιδιωτικών πανεπιστημίων, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε εννέα. Συγκεκριμένα, θα ξεκινήσει η λειτουργία του Πανεπιστημίου Λεμεσού (University of Limassol-UoL) και του Αμερικανικού Πανεπιστημίου Βηρυτού (AUB) – Mediterranao στην Πάφο.
Συνολικά, οι κλάδοι σπουδών υπερβαίνουν τους 100 επάνω σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία, ενώ πολλά από αυτά τα προγράμματα σπουδών, είτε σε προπτυχιακό είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο, προσφέρουν την επιλογή φυσικής παρουσίας ή παρακολούθησης εξ αποστάσεως. Επίσης, πολλά από τα προγράμματα είναι αγγλόφωνα. Τα μαθήματα ξεκινούν αρχές Οκτωβρίου.
Οι αλλοδαποί φοιτητές εισάγονται στα κυπριακά πανεπιστήμια συνήθως μέσω του Διεθνούς Απολυτηρίου (International Baccalaureate – IB) ή των SAT tests.
Να επισημανθεί ότι τα κριτήρια επιλογής των φοιτητών ορίζονται από τα ίδια τα πανεπιστήμια, φροντίζοντας πάντα να είναι αρκετά αυστηρά προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα σπουδών. Ειδικότερα για την εισαγωγή των Ελλήνων στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, κριτήριο εισαγωγής είναι ο βαθμός του απολυτηρίου του Λυκείου. Τα πτυχία αναγνωρίζονται στην Ελλάδα από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), με τους απόφοιτους των κυπριακών πανεπιστημίων να εξασφαλίζουν άμεσα επαγγελματικά δικαιώματα στη χώρα μας.
Ο μέσος όρος των ετήσιων διδάκτρων κυμαίνεται μεταξύ 6.000 και 9.000 ευρώ. Αν και υπάρχουν προγράμματα με δίδακτρα από 2.800 ευρώ, σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να ξεπερνούν τα 9.000 ευρώ. Πιο οικονομικά είναι τα online προγράμματα. Η κλίμακα των τιμών αλλάζει για τις σπουδές Ιατρικής: ενδεικτικά, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας τα ετήσια δίδακτρα είναι 18.000 ευρώ για τα πρώτα 3 χρόνια και 22.000 ευρώ για τα τελευταία 3 χρόνια. Αξίζει να αναφερθεί ότι στους Ελληνες φοιτητές ορισμένα πανεπιστήμια προσφέρουν μειωμένα δίδακτρα, που φτάνουν και τις 2.500 ευρώ τον χρόνο, μετά από συνεννόηση του ενδιαφερόμενου με το ίδιο το πανεπιστήμιο.
Τα ενοίκια για τους φοιτητές είναι κατά μέσο όρο 450 ευρώ στις φοιτητικές εστίες (Πανεπιστήμιο Κύπρου), αν και βρίσκει κανείς και χαμηλότερες τιμές. Για τα διαμερίσματα, ένα μέσο ενοίκιο είναι γύρω στα 400-500 ευρώ. Το κόστος διαβίωσης για τους φοιτητές είναι περίπου 700-1.000 ευρώ τον μήνα συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών από το σούπερ μάρκετ.
