Όπως εξήγησε ο Αντόνιο Κόστα μιλώντας στον Τύπο, οι συζητήσεις των 27 για την άμυνα επικεντρώθηκαν σε τρία κύρια θέματα: στις στρατιωτικές δυνατότητες, στη χρηματοδότηση και στις συνεργασίες.
«Σχετικά με τις αμυντικές δυνατότητες που πρέπει να αναπτυχθούν κατά προτεραιότητα, συμφωνούμε να επικεντρωθούμε στα πιο κρίσιμα κενά που εντόπισαν τα κράτη-μέλη μέσω του έργου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ. Να εστιάσουμε στις πιο πιεστικές ανάγκες ανάμεσά τους. Και να επικεντρωθούμε σε τομείς όπου υπάρχει σαφής προστιθέμενη αξία της ΕΕ», σημείωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Πρόσθεσε ότι στη χθεσινή συζήτηση υπήρξε. για παράδειγμα, σαφής εστίαση στην αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, καθώς επίσης στους πυραύλους, στα πυρομαχικά και στην κινητικότητα.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι υπήρξε «ισχυρή υποστήριξη» στην πρόταση του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ και του Έλληνα ομολόγου του Κυριάκου Μητσοτάκη. «Όλοι γνωρίζουν ότι κανένα κράτος-μέλος δεν έχει μόνο του τη δυνατότητα να οικοδομήσει δική του αντιαεροπορική άμυνα», είπε η Φον ντερ Λάιεν, παρότι όλοι κατανοούν ότι «με τον πόλεμο στα σύνορά μας» αυτό «είναι κάτι απολύτως απαραίτητο».
Όπως είπε, οι λεπτομέρειες του εγχειρήματος δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμη, αλλά η αντιαεροπορική ασπίδα είναι «κοινό ευρωπαϊκό σχέδιο» που πρέπει να συζητηθεί.
Για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κόστα, το μήνυμα που δόθηκε χθες ήταν πολύ σαφές: «η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας – πρέπει να παράγουμε περισσότερες από τις δυνατότητες που χρειαζόμαστε και να το κάνουμε ταχύτερα».
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, ο Αντόνιο Κόστα σημείωσε ότι τα κράτη-μέλη έχουν καταβάλει μεγάλες προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο και οι αμυντικές δαπάνες ήδη αυξήθηκαν κατά 30% μεταξύ του 2021 και του 2024. «Σήμερα, κατά μέσο όρο, τα 23 κράτη μέλη που είναι επίσης σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ δαπανούν περίπου το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Πρέπει να συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση.», είπε ο Αντόνιο Κόστα.
Τόνισε ότι η Επιτροπή θα εξετάσει τις ευελιξίες στο πλαίσιο των νέων κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης, ώστε να επιτραπούν περισσότερες εθνικές δαπάνες για την άμυνα. Είπε, επίσης, ότι πρέπει να κινητοποιηθούν ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις και ότι για να βελτιώσει την πρόσβαση στην ιδιωτική χρηματοδότηση, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει ήδη επεκτείνει τις δραστηριότητές της για την υποστήριξη της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας.
Όσον αφορά τους δημόσιους πόρους, είπε ότι η άμυνα θα είναι ένα σημαντικό θέμα στις συζητήσεις για τον επόμενο κύκλο του προϋπολογισμού της ΕΕ, που ξεκινά το 2028. «Αλλά είναι σαφές σε όλους ότι πρέπει να δράσουμε ταχύτερα», συμπλήρωσε.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση σε εθνικό επίπεδο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι σε «εξαιρετικούς καιρούς, πρέπει να λάβουμε εξαιρετικά μέτρα», γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάσει πιθανή ελαστικοποίηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για τις επενδύσεις στην άμυνα. Αυτό θα δώσει περισσότερο δημοσιονομικό χώρο στα κράτη-μέλη προκειμένου να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους σε εθνικό επίπεδο, εξήγησε.
Σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για την ενίσχυση των αμυντικών συνεργασιών, ο Αντόνιο Κόστα είπε ότι «η εταιρική σχέση της ΕΕ με το ΝΑΤΟ είναι κλειδί για την εγγύηση της διατλαντικής ασφάλειας».
