Οι βασικοί άξονες
Την ίδια ώρα, βασικό ζητούμενο για το υπουργείο Εθνικής Αμυνας αποτελεί η ταχεία μετάλλαξη της σημερινής δομής των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από τα άρθρα του πολυνομοσχεδίου, καθώς στο Πεντάγωνο εκτιμούν ότι η παρούσα δομή δεν απαντά στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, ούτε και στα διδάγματα από τα θέατρα του πολέμου στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή αντίστοιχα. Αντίθετα, με τη νέα θεσμική συνθήκη προτάσσεται η ανάπτυξη αμυντικής τεχνολογίας και βιομηχανίας και η ενσωμάτωση των ψηφιακών εφαρμογών στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, σε μια περίοδο που η Ευρώπη αναπτύσσει με γεωμετρική πρόοδο δικές της αμυντικές υποδομές και χρηματοδοτεί αδρά τη στρατιωτική κινητικότητα. Ταυτόχρονα, οι προωθούμενες αλλαγές αλληλεπιδρούν με το 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και με την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας με τη συνδρομή και του ΕΛΚΑΚ (Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας), με απώτερο στόχο ένα ευέλικτο, επιχειρησιακά αξιόμαχο και κοινωνικά ενισχυμένο στράτευμα σε καιρούς γεωπολιτικών ανακατατάξεων, που δεν αφήνουν ανεπηρέαστο και το Πεντάγωνο. Ως προς τη Νέα Δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, αυτή υποστηρίζεται από 6 βασικούς άξονες αλλαγών που εισηγείται ο «Χάρτης της Μετάβασης» στη νέα εποχή, δηλαδή το προς ψήφιση νομοσχέδιο, οι οποίοι έχουν ως εξής: Νέο μισθολόγιο, Νέο βαθμολόγιο, Νέο σύστημα υπηρεσιακής σταδιοδρομίας των στελεχών, Στρατιωτική εκπαίδευση, Θητεία και Εφεδρεία.
Νέο μισθολόγιο
Στη μεγάλη εικόνα, στο πολυνομοσχέδιο προτάσσεται ο εξορθολογισμός των ανθρώπινων πόρων των Ενόπλων Δυνάμεων με την εισαγωγή νέου Βαθμολογίου που συνοδεύεται από συγκεκριμένο Καθηκοντολόγιο, ενώ αιχμή του δόρατος αποτελεί το Νέο Μισθολόγιο, ικανοποιώντας ένα από τα πάγια αιτήματα του κλάδου τα τελευταία χρόνια. Εξάλλου, στο νέο Μισθολόγιο ενσωματώνονται οι αυξήσεις για τους στρατιωτικούς που έχουν εξαγγελθεί με ορίζοντα εφαρμογής την 1η Οκτωβρίου 2025 (και γι’ αυτό μετά την ψήφισή του θα καταβληθούν στα στελέχη αναδρομικά), ενώ στις προβλέψεις του νομοσχεδίου είναι η αύξηση στο Επίδομα Θέσης Ευθύνης, τη στιγμή που εισάγεται για πρώτη φορά Επίδομα Διοικήσεως (150-400 ευρώ) σε αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, σύμφωνα με το Πεντάγωνο. Συνολικά, οι αυξήσεις αφορούν το σύνολο των στελεχών και κυμαίνονται από 13% έως 24%, όπως τονίζεται, ενώ γίνονται ακόμη μεγαλύτερες στις περιπτώσεις προσθήκης Επιδομάτων Παραμεθορίου, Διοίκησης, Ευθύνης κ.λπ.
Από πλευράς τους, ωστόσο, οι συνδικαλιστικές ενώσεις των εν ενεργεία στρατιωτικών κάνουν λόγο ακόμη και για μειώσεις σε ορισμένες περιπτώσεις, επικαλούμενοι τα εκκαθαριστικά μισθοδοσίας του Φεβρουαρίου που έλαβαν προ ημερών με εντολή του αρμόδιου υπουργού, ώστε να διαπιστώσουν τις νέες αποδοχές που πρόκειται να λάβουν μετά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου. Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι γίνεται λόγος για «προσωπική διαφορά» έχει σημάνει συναγερμό στις τάξεις των στελεχών, καθώς το νέο Μισθολόγιο δεν αποκλείεται να επηρεάσει και άλλες παροχές, λόγου χάρη το εφάπαξ, όπως παρατήρησαν από το βήμα της Βουλής.
Νέο Βαθμολόγιο
Το νέο Βαθμολόγιο, κατά το Πεντάγωνο, έρχεται να θεραπεύσει το φαινόμενο της «ανεστραμμένης πυραμίδας» σύμφωνα με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας, δηλαδή τον «υπερπληθωρισμό» ανώτερων αξιωματικών σε σχέση με τους στρατεύσιμους. Ειδικότερα, το 65% των αξιωματικών προέρχεται από υπαξιωματικούς και ΕΠΟΠ/ΕΜΘ, με αποτέλεσμα η αναλογία αξιωματικών-υπαξιωματικών να είναι 1 προς 0,8, όπου για παράδειγμα οι ταγματάρχες είναι 6πλάσιοι από τους επιλοχίες και 5πλάσιοι από τους λοχίες, οι συνταγματάρχες υπερδιπλάσιοι από τους λοχίες, όπως ανέφεραν πηγές του Πενταγώνου, τη στιγμή που το νέο Βαθμολόγιο συγκεντρώνει τις περισσότερες των αντιδράσεων, μαζί με χιλιάδες αρνητικά σχόλια στη σχετική διαβούλευση.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο αντιδρούν τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η έλλειψη της μεταβατικότητας, αφού το νομοσχέδιο ισχύει αναδρομικά, με αποτέλεσμα να πλήττονται σχεδόν στην πλειονότητά τους οι εν ενεργεία ανώτεροι αξιωματικοί. Οπως υποστηρίζουν συνδικαλιστικοί εκπρόσωποί τους, πολλαπλασιάζεται ο χρόνος παραμονής σε κάθε βαθμό για την προαγωγή σε επόμενο, με αποτέλεσμα στελέχη που μέχρι πρόσφατα προάγονταν μέχρι τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη ή ακόμη και του συνταγματάρχη (ΑΣΣΥ) ή του υπολοχαγού (ΕΜΘ), θα παραμένουν ανθυπασπιστές, χάνοντας έτσι μέχρι και 6 βαθμούς.
Τη στιγμή που, κατά τους υπαξιωματικούς, σε ηθικό επίπεδο το πάγωμα των προαγωγών δεν ισοσταθμίζει την απώλεια κύρους που θα υποστούν λόγω της μη προαγωγής, όταν το ηθικό των Ενόπλων Δυνάμεων συνιστά νευραλγικό παράγοντα για την καθημερινή απόδοσή της. Μάλιστα, η κριτική απέναντι στο νέο Βαθμολόγιο υπήρξε η κατεξοχήν κοινή συνισταμένη στις τοποθετήσεις εν ενεργεία και απόστρατων αξιωματικών κατά την ακρόασή τους στη Βουλή, καθώς οδηγεί στην καθήλωση της εξέλιξης των στελεχών μέσω της θέσπισης οργανικών θέσεων, όπως καταγγέλλουν.
Για τον λόγο αυτό, το νέο Βαθμολόγιο χαρακτηρίζεται «κόκκινη γραμμή» ιδίως για τους υπηρετούντες υπαξιωματικούς, με δεδομένο ότι ανατρέπει το προσωπικό υπηρεσιακό τους πλάνο, αλλά και τον οικογενειακό προγραμματισμό τους, όπως τονίστηκε, όταν για παράδειγμα οι υπηρετούντες αξιωματικοί εξ υπαξιωματικών που έχουν ήδη τον βαθμό του ανθυπολοχαγού ή ανώτερο (έως αντισυνταγματάρχη), παραμένουν στάσιμοι στον ίδιο βαθμό (έως 16 χρόνια) μέχρι τη λήξη της σταδιοδρομίας τους.
Αντίστοιχη πορεία αναμένεται να ακολουθηθεί και για τους επαγγελματίες οπλίτες, οι οποίοι εξελίσσονται από βαθμό στρατιώτη μέχρι βαθμό επιλοχία διοίκησης Α’ Τάξης, αντί του αρχιλοχία, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, ενώ οι υπηρετούντες Εθελοντές Μακράς Διαρκείας (ΕΜΘ) θα παραμένουν στον βαθμό που υπηρετούν σήμερα, χωρίς οποιαδήποτε πρόβλεψη προαγωγής, αντί της προαγωγής μέχρι βαθμό υπολοχαγού.
Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι σε πολλές μάχιμες μονάδες υπηρετούν σήμερα εν ενεργεία υπαξιωματικοί (λόγου χάρη στα συνεργεία), υπογραμμίζεται από αμφότερους εν ενεργεία και απόστρατους αξιωματικούς, που ζητούν είτε την απόσυρση του νομοσχεδίου, είτε την εφαρμογή των ρυθμίσεών του από όσους εισαχθούν στο εξής στις στρατιωτικές σχολές, προκειμένου οι υποψήφιοι σπουδαστές να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα νέα δεδομένα.
«Μονοπάτι καριέρας»
Για το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, πάντως, στρατηγικός στόχος του πολυνομοσχεδίου συνιστά παράλληλα η δημιουργία ενός διακριτού και σύγχρονου «Μονοπατιού Καριέρας» για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, μέσω της εισαγωγής ανώτατου ορίου οργανικών θέσεων ανά βαθμό, κλάδο και κατηγορία προέλευσης, όπως και μέσω ενός νέου συστήματος προαγωγών, όπου οι προαγωγές θα περνούν μέσα από τις διαθέσιμες οργανικές σχέσεις. Από πλευράς τους, πάντως, αρκετές από τις ενώσεις αποστράτων και εν ενεργεία στρατιωτικών επισημαίνουν την «υποβάθμιση του ΣΑΓΕ», δηλαδή του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων, υποστηρίζοντας πως πολλά από τα ζητήματα των Ενόπλων Δυνάμεων θα τα εισηγείται και θα τα προτείνει πλέον (κατά το Αρθρο 287) στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ αντί του υπουργού.
Στοιχεία εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης επιχειρούνται να εισαχθούν από μέρους του Πενταγώνου και στο πεδίο της στρατιωτικής εκπαίδευσης, καθώς συστήνεται η Διοίκηση Ακαδημαϊκής Εκπαίδευσης, στην οποία θα υπάγεται το σύνολο των Στρατιωτικών Σχολών (ΑΣΕΙ, ΣΣΑΣ, ΑΣΜΥ) με ζητούμενο τον οριζόντιο συντονισμό των ακαδημαϊκών, ερευνητικών, οικονομικών θεμάτων τους. Ταυτόχρονα, σε πλήρη αναδιαμόρφωση βαίνει το πρόγραμμα σπουδών των ΑΣΕΙ με νέες κατευθύνσεις ειδίκευσης, 5ετείς κύκλους σπουδών και πτυχία με προσδιορισμένο επιστημονικό αντικείμενο, ενώ ανωτατοποιούνται για πρώτη φορά οι Σχολές Υπαξιωματικών. Στην περίπτωση αυτή, πάντως, οι συνδικαλιστικοί φορείς των στρατιωτικών κάνουν λόγο για υποβάθμισή τους στην πράξη αν όχι «σιωπηρή κατάργησή» τους, καθώς σε περίπτωση που εφαρμοστούν ατόφιες οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, δεν είναι βέβαιο ότι θα υπάρχει ζήτηση στο επόμενο διάστημα από τους απόφοιτους της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, εστιάζοντας επίσης και στη μη αποκρυστάλλωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων για τους μελλοντικούς τους αποφοίτους.
