Πίσω από διαγωνισμούς, επενδύσεις και αναβαθμίσεις υποδομών, εξελίσσεται ένα σχέδιο που συνδέει την ενέργεια, την άμυνα και την ασφάλεια των μεταφορών. Τι ακριβώς σχεδιάζεται, ποια λιμάνια βρίσκονται στο επίκεντρο και ποιες είναι οι κινήσεις που γίνονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας συνθέτουν τον καμβά που απασχολεί έντονα.
Η πρόθεση των ΗΠΑ να αξιοποιήσουν κρίσιμες λιμενικές υποδομές στην Ελλάδα δεν είναι αποσπασματική ούτε συγκυριακή. Εντάσσεται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό που αφορά τη σταθερότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας της Δύσης, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Ενέργεια, στρατιωτικές μεταφορές και εμπορικά φορτία αντιμετωπίζονται ως κομμάτια του ίδιου σχεδίου.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η ανάγκη της Ουάσιγκτον να εξασφαλίσει αξιόπιστους διαδρόμους προς την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, εκτός των Στενών και κοντά σε κρίσιμες θαλάσσιες οδούς, την καθιστά φυσικό εταίρο σε αυτή την προσπάθεια.
Πηγές με γνώση των διεργασιών περιγράφουν ένα άτυπο «λιμενικό τόξο» αμερικανικού ενδιαφέροντος που εκτείνεται από τον Βορρά έως την Κρήτη.
Αλεξανδρούπολη:
Αποτελεί ήδη τον πιο καθαρό κρίκο της αλυσίδας. Το λιμάνι χρησιμοποιείται για τη μεταφορά στρατιωτικού υλικού και προσωπικού προς χώρες του ΝΑΤΟ, ενώ παράλληλα συνδέεται με ενεργειακά έργα, όπως ο πλωτός σταθμός LNG. Η πόλη έχει αναβαθμιστεί σε κόμβο διπλής χρήσης: στρατιωτικής και ενεργειακής.
Σούδα:
Η βάση στην Κρήτη παραμένει σημείο-κλειδί για το αμερικανικό ναυτικό στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συνεχής αναβάθμιση των εγκαταστάσεων δείχνει ότι η Σούδα δεν είναι απλώς μια βάση, αλλά πυλώνας της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή.
Καβάλα:
Το λιμάνι της Καβάλας προβάλλει ως εναλλακτικός κόμβος στον Βορρά, με έμφαση στη διακίνηση φορτίων και στη στήριξη ενεργειακών σχεδίων. Η θέση του το καθιστά χρήσιμο συμπλήρωμα της Αλεξανδρούπολης.
Βόλος:
Παρότι παραμένει υπό δημόσιο έλεγχο, βρίσκεται σταθερά στο ραντάρ της Ουάσιγκτον. Η εγγύτητα σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και τα σενάρια για ενεργειακές υποδομές ενισχύουν τον ρόλο του ως εφεδρικού κόμβου.
Ελευσίνα:
Εδώ εντοπίζεται το επόμενο μεγάλο βήμα. Η σχεδιαζόμενη παραχώρηση τμημάτων του λιμανιού, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των ναυπηγείων και την εγγύτητα σε οδικό, σιδηροδρομικό δίκτυο και στο Θριάσιο, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για έναν νέο διαμετακομιστικό κόμβο, ένα αντίβαρο στον Πειραιά.
Κοινός παρονομαστής όλων των παραπάνω είναι η ενέργεια. Η μεταφορά αμερικανικού LNG προς την Ευρώπη απαιτεί λιμάνια με ειδικές υποδομές, ενώ η στρατιωτική διάσταση απαιτεί ασφάλεια, ταχύτητα και ευελιξία. Οι δύο ανάγκες συναντώνται στα ίδια σημεία.
Στο παρασκήνιο, κυβερνητικές πηγές μιλούν για στενό συντονισμό υπουργείων Ναυτιλίας, Ενέργειας και Άμυνας με αμερικανικούς φορείς. Οι συζητήσεις δεν περιορίζονται σε επενδύσεις, αλλά αγγίζουν και ζητήματα θεσμικού πλαισίου, ώστε οι υποδομές να μπορούν να χρησιμοποιούνται άμεσα σε περιόδους έντασης.
